Απαντήσεις από μία λογοθεραπεύτρια για την λογοθεραπεία

Η λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, την διάγνωση και την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων λόγου. Προκειμένου, όμως, να αποκτήσουμε περισσότερες πληροφορίες για αυτόν τον χώρο της ειδικής αγωγής, ζήτησα από την συνάδελφο-ψυχολόγο και νυν φοιτήτρια λογοθεραπείας, την κυρία Συμεωνίδου Σοφία, να μας απαντήσει σε κάποια βασικά ερωτήματα.

1. Κυρία Συμεωνίδου καλημέρα. Καταρχήν, πείτε μας με απλά λόγια τι είναι η λογοθεραπεία;

• Καλημέρα σας! Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, την αξιολόγηση, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την επιστημονική μελέτη των διαταραχών της επικοινωνίας, των διαταραχών της φωνής και της μάσησης και κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες.

2. Η λογοθεραπεία είναι κατάλληλη μόνο για τα παιδιά;

• Η λογοθεραπεία είναι κατάλληλη τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες. Τα παιδιά συνήθως παραπέμπονται για λογοθεραπεία εξαιτίας διαταραχών στη γλωσσική έκφραση και κατανόηση, στην άρθρωση, στην καθαρότητα και στην ροή της ομιλίας (τραυλισμός). Οι ενήλικες μπορεί να χρειάζονται λογοθεραπεία έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, μία κρανιοεγκεφαλική κάκωση ή μια λαρυγγεκτομή και να αντιμετωπίζουν διαταραχές όπως αφασία, δυσαρθρία, επίκτητο τραυλισμό, απραξία, δυσφαγία και διαταραχές της φωνής.

3. Ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία για να επισκεφτεί ένα παιδί τον λογοθεραπευτή;

• Σε κάθε ηλικία ένα παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει τα στάδια της φυσιολογικής ανάπτυξης του λόγου και της ομιλίας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, και δεν έχει κατακτήσει τα αντίστοιχα αναπτυξιακά στάδια θα πρέπει να παραπέμπεται για λογοθεραπευτική εξέταση. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση και θεραπεία τόσο θετικότερα είναι τα αποτελέσματα. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο.

4. Σε ποιες διαταραχές συνίσταται;

• Η λογοθεραπεία είναι απαραίτητη στις έξης διαταραχές: αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές, διαταραχές στη ροή του λόγου, διαταραχές λόγου και ομιλίας λόγω αισθητηριακής βλάβης (π. χ. προβλήματος ακοής), κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, νευρολογικές διαταραχές, νοητική υστέρηση, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, αφασίες, δυσαρθρίες, διαταραχές φώνησης, διαταραχές κατάποσης και σίτισης και σε λαρυγγεκτομηθέντες.

5. Ποια είναι τα σημάδια εκείνα που θα πρέπει να προβληματίσουν τους γονείς πως μπορεί το παιδί τους να χρειάζεται λογοθεραπεία;

• Οι γονείς θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή και να συμβουλεύονται έναν λογοθεραπευτή όταν το παιδί τους παρουσιάζει προειδοποιητικά σημάδια για προβλήματα λόγου και ομιλίας. Τέτοια σημάδια είναι αν το παιδί δυσκολεύεται να σχηματίσει προτάσεις, δεν καταφέρνει να εκφράσει τις σκέψεις του, κάνει γραμματικά και εκφραστικά λάθη, δυσκολεύεται να κατανοήσει σύνθετες προτάσεις ή εντολές, μπερδεύει ήχους μέσα σε μια λέξη, δυσκολεύεται να αρθρώσει σωστά κάποιους ήχους, παραλείπει ήχους μέσα σε μια λέξη, αδυνατεί να ξεκινήσει τη φράση του, επαναλαμβάνει ήχους ή συλλαβές, επιμηκύνει συλλαβές ή ήχους. Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα παραπάνω αποτελούν σημάδια εφόσον το παιδί είναι σε μια ηλικία που θα έπρεπε να τα επιτυγχάνει.

6. Τι ακριβώς γίνεται σε κάθε συνεδρία;

• Οι συνεδρίες λογοθεραπείας σχεδιάζονται ξεχωριστά για το κάθε παιδί και ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού και το νοητικό δυναμικό του. Η λογοθεραπευτική συνεδρία είναι ατομική ή ομαδική. Οι αρχικές συνεδρίες περιλαμβάνουν την λήψη πλήρους ιστορικού, στοματοπροσωπική εξέταση (η στοματοπροσωπική εξέταση αποτελεί σημαντικό βήμα μιας ολοκληρωμένης διάγνωσης. Διεξάγεται προκειμένου να διαπιστωθεί αν λειτουργεί σωστά ο μηχανισμός παραγωγής ομιλίας και να αποκλειστούν δομικές ή λειτουργικές αιτίες), καταγραφή φωνολογικών και αρθρωτικών δυσκολιών, ακουστική διάκριση ήχων και χορήγηση λογοθεραπευτικών εργαλείων για να εξεταστεί η γλωσσική και η γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. Έπειτα από την λεπτομερή εξέταση, ο λογοθεραπευτής ενημερώνει τους γονείς για τα αποτελέσματα της ανιχνευτικής και διαγνωστικής φάσης και θέτει τους θεραπευτικούς στόχους. Αν εντοπιστούν δυσκολίες, ο λογοθεραπευτής προχωράει στη φάση της θεραπείας. Οι συνεδρίες της θεραπείας είναι ανάλογες της διαταραχής που αντιμετωπίζει το παιδί. Για παράδειγμα, η θεραπεία του τραυλισμού περιλαμβάνει την εφαρμογή διάφορων θεραπευτικών προσεγγίσεων και μεθόδων ώστε να εξαλειφθούν τα συμπτώματα του..

7. Πόσο διάστημα χρειάζεται για να αντιμετωπιστούν τα διάφορα προβλήματα λόγου;

• Η χρονική διάρκεια της αντιμετώπισης ποικίλει και εξαρτάται από το είδος της παρέμβασης, τη συχνότητα της παρέμβασης, τη δυνατότητα ποιοτικής και ποσοτικής εμπλοκής των γονέων στο πρόγραμμα παρέμβασης, τον ρυθμό βελτίωσης και άλλους αστάθμητους παράγοντες που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Αν το παιδί δεν παρουσιάσει δείγματα βελτίωσης μέσα στους πρώτους έξι μήνες της θεραπείας, τότε ο λογοθεραπευτής και οι γονείς θα πρέπει να επαναξιολογήσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα.

8. Πόσο κοστίζει η κάθε συνεδρία;

• Οι τιμές για κάθε συνεδρία ποικίλλουν. Βέβαια, τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μέρος του ποσού με την προϋπόθεση να υπάρχει γνωμάτευση από δημόσιο διαγνωστικό κέντρο.

9. Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς και οι φίλοι;

• Η συμβολή των γονιών και των φίλων κρίνεται σημαντική. Σε μεγαλύτερο βαθμό οι γονείς, αλλά και οι φίλοι, δεν θα πρέπει να ασκούν κριτική για τα προβλήματα του παιδιού τους. Δεν είναι αποτελεσματικό να τα τιμωρούν αλλά μπορούν να επιβραβεύουν τις σωστές συμπεριφορές ή χρήσεις του λόγου και να αγνοούν τις μη αποδεκτές. Επίσης, οι γονείς οφείλουν να στηρίζουν το παιδί τους και να είναι ευαίσθητοι στις όποιες αλλαγές ή καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του ώστε να οδηγηθούν γρηγορότερα στη διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία.

10. Όταν ένα παιδί είναι σε μεγάλη ηλικία και αντιμετωπίζει προβλήματα με την ομιλία, πιθανώς να δέχεται καθημερινά τον χλευασμό των συμμαθητών και φίλων του. Πως μπορεί να βοηθήσει ένας λογοθεραπευτής;

• Εφόσον τα προβλήματα δεν έχουν διορθωθεί έγκαιρα, ο λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του παιδιού ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία. Όσον αφορά το χλευασμό των συμμαθητών, ο λογοθεραπευτής δεν μπορεί να βοηθήσει άμεσα. Είναι ένα θέμα που εξαρτάται από τη διακριτικότητα και την ενημέρωση που έχουν τα άλλα παιδιά από τους γονείς τους. Βέβαια, αν τα αρνητικά σχόλια επηρεάζουν σημαντικά το παιδί, είναι καλό να γίνει παραπομπή σε έναν ψυχολόγο.

Κυρία Συμεωνίδου, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας! Ελπίζω στο μέλλον να μας ξαναβοηθήσετε.