Απαντήσεις από μία εργοθεραπεύτρια

Προσπαθώντας να αναλύσω την έννοια της λέξης “εργοθεραπεία” καταλήγω στο συμπέρασμα πως πρόκειται για την θεραπεία κάποιας διαταραχής μέσω σωματικού έργου. Λιγάκι ασαφές, έτσι; Για αυτό, λοιπόν, και ζήτησα την βοήθεια της κυρίας Κουλούρη Σοφίας, εργοθεραπεύτριας, η οποία θα μας μιλήσει πιο αναλυτικά για την επιστήμη της εργοθεραπείας.

• Κ. Κουλούρη καλημέρα. Εργοθεραπεία, λοιπόν, ή αλλιώς θεραπεία μέσω σωματικού έργου. Τι σημαίνει αυτό;

H παιδιατρική εργοθεραπεία δραστηριοποιείται, στοχεύει και δίνει λύσεις σε προβλήματα που αφορούν βασικούς άξονες της φυσιολογικής ανάπτυξης. Έτσι, οι εργοθεραπευτές βοηθούν το παιδί με ωφέλιμες και σκόπιμες δραστηριότητες να βελτιώσει τις γνωστικές και κινητικές του δεξιότητες, να ενισχύσει την αυτο-εκτίμησή του και την αίσθηση της επίτευξης και να ολοκληρώσει τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής του (προσωπική φροντίδα, παιχνίδι, σχολείο ).

• Σε ποιους απευθύνεται;

Η παιδιατρική εργοθεραπεία δεν ασχολείται μόνο με παιδιά που έχουν κάποια σοβαρή δυσκολία, αλλά και με φυσιολογικά και έξυπνα παιδιά που μπορεί να εμφανίζουν δυσκολίες στη γραφή , στη διευθέτηση του χρόνου τους, στην υπερκινητικότητα ή την συγκέντρωση της προσοχής τους κτλ.

Ωστόσο, μπορούμε γενικά να πούμε, ότι απευθύνεται σε παιδιά που εμφανίζουν καταστάσεις όπως :

• Σύνδρομα (Down , Rett, Angelman κ.α.)
• Δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης
• Αυτισμός , διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητα
• Νοητική υστέρηση
• Εγκεφαλική παράλυση
• Μαιευτική παράλυση
• Παρέσεις
• Υδροκεφαλία , Μικροκεφαλία
• Μυοπάθειες
• Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
• Ψυχοκινητική καθυστέρηση κτλ

• Σε τι διαφέρει από την φυσικοθεραπεία;

Οι Εργοθεραπευτές και οι Φυσικοθεραπευτές συνεργάζονται στο θεραπευτικό πρόγραμμα ενός παιδιού. Όμως, είναι διαφορετικοί τόσο οι στόχοι όσο και ο τρόπος παρέμβασης. Η φυσικοθεραπεία βασίζεται σε φυσικά μέσα ( κίνηση, φως, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα κτλ) και έχει ως σκοπό της την κινητική ανεξαρτητοποίηση του παιδιού, την ενίσχυση των φυσιολογικών προτύπων κίνησης και την αναχαίτιση των παθολογικών αντανακλαστικών.

• Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να απευθυνθούμε σε έναν εργοθεραπευτή;

Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύλλογο Εργοθεραπείας, ένα παιδί πρέπει να παραπεμφθεί για εργοθεραπευτική αξιολόγηση όταν εμφανίζει 3 ή περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• Είναι αδέξιο σε δραστηριότητες αδρής κίνησης (σκοντάφτει σε εμπόδια, δεν έχει καλή ισορροπία, πέφτει συχνά )
• Κουράζεται εύκολα
• Έχει φτωχή στάση σώματος , ξαπλώνει συνέχεια, ‘βουλιάζει’ στην καρέκλα
• Έχει φτωχό έλεγχο στις λεπτές κινήσεις (δεν μπορεί να χειριστεί μικρά αντικείμενα, να κρατήσει το μολύβι, να κόψει με ψαλίδι, να φτιάξει παζλ)
• Δυσκολεύεται να γράψει ή να σχηματίσει γράμματα και να τα συνδυάσει σε λέξεις και προτάσεις
• Χάνεται εύκολα σε χώρους που δεν γνωρίζει καλά
• Αποφεύγει με ασυνήθιστο τρόπο δραστηριότητες καθημερινής περιποίησης, όπως χτένισμα ή βούρτσισμα δοντιών
• Δυσκολεύεται να ντυθεί, να κουμπωθεί ή να δέσει τα κορδόνια του
• Δεν μπορεί να μιμηθεί τις κινήσεις κάποιου άλλου ή να κατανοήσει την δομή και το νόημα ενός παιχνιδιού
• Κάνει στερεότυπες κινήσεις
• Είναι υπερκινητικό , φοβάται την συναναστροφή με άλλα παιδιά
• Το παιδικό του σχέδιο είναι φτωχό, δεν κάνει συμβολικό παιχνίδι
• Δυσκολεύεται να κατακτήσει ποσοτικές και χρονικές έννοιες, όπως μεγάλο – μικρό, πάνω – κάτω, νωρίτερα – αργότερα, μέσα - έξω
• Δείχνει υπερευαίσθητο σε άγγιγμα, γεύσεις, θορύβους
• Έχει αργήσει ηλικιακά να επιλέξει το κυρίαρχο χέρι
• Δεν του αρέσουν οι αγκαλιές, τα φιλιά
• Δεν εξερευνά το περιβάλλον
• Διασπάται εύκολα η προσοχή του
• Γράφει με υπερβολική πίεση στο χαρτί, αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς
• Έχει ελαττωμένη αυτοπεποίθηση
• Έχει δυσκολία να κάνει φίλους της ίδιας ηλικίας
• Χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση από τα άλλα παιδιά για να μάθει καινούρια πράγματα
  
  
• Πόσο κοστίζει μια θεραπεία; Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν τις εργοθεραπείες;

H διάρκεια μίας συνεδρίας είναι 45΄ και κοστίζει 30-35 ευρώ. Τα ταμεία καλύπτουν , δυστυχώς, μόνο ένα μικρό μέρος ( 1,23 ευρώ ) .

• Τι ποσοστό επιτυχίας υπάρχει;

Τα ποσοστά επιτυχίας εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι γνώσεις, συνεχή κατάρτιση και η εμπειρία του θεραπευτή, η διάγνωση και η ηλικία , η συνεργασία του τόσο με το ίδιο το παιδί όσο και με την οικογένειά του, την ιατρική και θεραπευτική ομάδα αλλά και το εκπαιδευτικό του πλαίσιο.

• Που εργάζονται συνήθως οι εργοθεραπευτές;

Οι εργοθεραπευτές αποφοιτούν από το τμήμα Εργοθεραπείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας των ΑΤΕΙ Αθηνών. Μπορούν να απασχοληθούν στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, σε Κέντρα Αποκατάστασης, σε νοσοκομεία, ιδρύματα, ΚΑΠΗ, ως ελεύθεροι επαγγελματίες, σε θεραπευτικά κέντρα, σε ιδιωτικά εργαστήρια εργοθεραπείας ,σε ψυχιατρικές μονάδες.

• Τι θα πρέπει να ελέγξει ένας γονιός σε μια τυπική αίθουσα εργοθεραπείας;

Μία τυπική αίθουσα εργοθεραπείας θα πρέπει να είναι ένας προσβάσιμος, ευχάριστος και χαρούμενος χώρος. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα τραπεζάκι με καρεκλίτσες, ντουλάπες μέσα στις οποίες θα υπάρχουν τακτοποιημένα τα παιχνίδια ( επιτραπέζια, κύβοι, είδη ζωγραφικής, κουκλόσπιτο, πλαστελίνη, κύβοι, παζλ, lego, ενσφηνώματα, κάρτες, γεωμετρικά σχήματα, χάντρες, βιβλία, εμπόδια και παιχνίδια ψυχοκινητικής αγωγής κτλ ) ,ηλεκτρονικός υπολογιστής με προσαρμογές, ενώ αν πρόκειται για αίθουσα αισθητηριακής ολοκλήρωσης να υπάρχει ασφαλές πάτωμα, στρώματα, κούνια, πισίνα με μπαλάκια, μπάλες γυμναστικής, πατίνι, σχοινάκια, βουρτσάκια κτλ.

• Αναφέρεται μερικές ενδεικτικές ασκήσεις εργοθεραπείας για παιδιά και εφήβους.

Κάποιες δραστηριότητες που γίνονται με σκοπό την βελτίωση της αδρής κινητικότητας ώστε το παιδί να έχει καλύτερο συντονισμό στο σώμα του, είναι τα παιχνίδια με την μπάλα, το κουτσό, πέρασμα μέσα από εμπόδια, σκάλες, ποδήλατο. Παιχνίδια για την ενίσχυση της λεπτής κινητικότητας είναι το πέρασμα χαντρών σε σκοινί, το στοίβαγμα κύβων, το βίδωμα και ξεβίδωμα , παιχνίδια με τσιμπίδες, λαστιχάκια, καρφάκια. Αν ένα παιδί δεν κάνει καλά γράμματα τότε αφού βρεθεί η αιτία θα γίνουν δραστηριότητες να βελτιώσει τον προσανατολισμό στον χώρο, την οπτική του αντίληψη, τον αμφίπλευρο συντονισμό, την κατευθιντικότητα των γραμμάτων.

• Οι συγγενείς και οι φίλοι μπορούν, και αν ναι με ποιον τρόπο, να βοηθήσουν ένα άτομο που κάνει μαθήματα εργοθεραπείας;

Βέβαια και μπορούν και μάλιστα κατέχουν σημαντικό ρόλο. Αρχικά, είναι πολύτιμη η βοήθειά τους στην λήψη του ιστορικού. Επιπλέον, παρακολουθούν και ενημερώνουν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί στην καθημερινότητά του. Κάποιες δραστηριότητες συνιστώνται να γίνονται στο σπίτι , οπότε και εκεί οι γονείς έχουν βοηθητικό ρόλο. Ωστόσο, θα πρέπει να τηρούνται όλες οι οδηγίες που γίνονται από τον εργοθεραπευτή αφ' ενός μεν για να γίνονται σωστά και αφ' ετέρου για να μην ξεπερνιούνται τα όρια και το παιδί νιώθει τους γονείς ως εκπαιδευτές χάνοντας τον πραγματικό ρόλο τους.

• Κυρία Κουλούρη, σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας. Ελπίζω κάποια στιγμή στο μέλλον να ξανασυνεργαστούμε.