Απαντήσεις από μία φυσικοθεραπεύτρια

Φυσικοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την αποκατάσταση της φυσικής λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος. Καθώς, όμως, υπάρχει αρκετή σύγχυση γύρω από αυτόν τον τόσο ενδιαφέροντα κλάδο, ζήτησα από την κυρία Πρέντζα Αθανασία, φυσικοθεραπεύτρια με δεκαετή εμπειρία στο χώρο της θεραπείας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να μας δώσει "τα φώτα της"!

• Κυρία Πρέντζα καλημέρα σας! Ως ένα blog που "μιλάει" για την ειδική αγωγή με απλά λόγια, πείτε μου καταρχάς τι είναι η φυσικοθεραπεία;

Καλημέρα σας! Ας πούμε λοιπόν με απλά λόγια ότι, η φυσικοθεραπεία είναι η επιστήμη που φροντίζει για την φυσική βελτίωση και αποκατάσταση παθολογικών καταστάσεων του ανθρώπινου σώματος, που προκύπτουν λόγω τραυματισμού, φυσιολογικής φθοράς (π.χ. γήρανση) ή κάποιας νόσου. Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή είναι να επέμβει αμέσως μετά την παρέμβαση του υπεύθυνου ιατρού και αφού έχει τεθεί συγκεκριμένη διάγνωση του προβλήματος. Η φυσικοθεραπεία εφαρμόζεται χρησιμοποιώντας φυσικά (νερό, θερμότητα) και φυσιολογικά μέσα (κίνηση, άσκηση).

• Σε ποιους απευθύνεται;

Η φυσικοθεραπεία απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, ανεξαρτήτως φύλου και εθνικότητος. Παλαιότερα, αλλά συχνά το συναντούμε ακόμη και σήμερα, υπήρχε η άποψη ότι ένα νεαρό άτομο δεν έχει «δικαιολογία» να κάνει φυσικοθεραπείες, καθώς μόνο οι ηλικιωμένοι έχουν πόνους από τα αρθριτικά και υποφέρουν. Αντιθέτως, όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε καθημερινά, αυξάνεται ολοένα ο αριθμός των νέων που εκδηλώνουν διάφορα ορθοπεδικά ή νευρολογικά προβλήματα, τα οποία χρήζουν φυσικοθεραπευτικής αντιμετώπισης. Πιο αναλυτικά, θα μπορούσα να σας αναφέρω τις εξής κατηγορίες προβλημάτων που μπορούν να αντιμετωπιστούν φυσικοθεραπευτικά: ορθοπεδικά, νευρολογικά, καρδιοαναπνευστικά, ρευματολογικά, γυναικολογικά, αθλητικές κακώσεις, μετεγχειρητικές καταστάσεις και στρατηγικές πρόληψης παθολογικών καταστάσεων (π.χ. οστεοπόρωση).

• Σε τι διαφέρει από την εργοθεραπεία;

Η εργοθεραπεία είναι η επιστήμη εκείνη που έχει ως στόχο να καταστήσει το άτομο ικανό και λειτουργικό να εκτελέσει όλες τις δραστηριότητες που χρειάζεται στη ζωή του επιτυγχάνοντας πρακτικούς στόχους. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν δραστηριότητες καθημερινής ζωής (π.χ. ντύσιμο, γδύσιμο, προσωπική υγιεινή, αυτοοργάνωση κ.α.), παραγωγικές δραστηριότητες (σχολείο, εργασία), ψυχαγωγικές δραστηριότητες (παιχνίδι, ελεύθερος χρόνος).

• Πόσο κοστίζει μία θεραπεία; Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν τις φυσικοθεραπείες;

Μία ιδιωτική θεραπεία σήμερα κατά μέσο όρο κυμαίνεται από 30 έως 40 ευρώ. Οι φυσικοθεραπείες καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά το ποσό και ο αριθμός των θεραπειών που δικαιολογούνται κάθε χρόνο, εξαρτάται από τον ασφαλιστικό φορέα.

• Τι ποσοστά επιτυχίας έχει η φυσικοθεραπεία;

Όταν οι φυσικοθεραπευτικές συνεδρίες διεξάγονται από ειδικά καταρτισμένους φυσικοθεραπευτές, τότε τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά! Σκεφτείτε απλά ότι ένας ασθενής που έχει πάθει ένα εγκεφαλικό επεισόδιο διδάσκεται από την αρχή να ισορροπεί και να βαδίζει σωστά με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή, για να μην αναφέρω την πολύτιμη προσφορά της υπόλοιπης θεραπευτικής ομάδας (π.χ. επανεκπαίδευση ομιλίας από τον λογοθεραπευτή). Εάν αυτός ο ασθενής δεν συμμετείχε σε φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης, τότε πιθανότατα θα βρισκόταν συνεχώς καθισμένος ή ακόμα χειρότερα ξαπλωμένος, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της σωματικής και πνευματικής του υγείας, αλλά και γενικότερα της ποιότητας ζωής του. Αξίζει, ωστόσο, να τονίσουμε ότι για την επιτυχία της θεραπείας έχει μεγάλη σημασία και η ομαλή συνεργασία με τον ίδιο τον ασθενή και το οικείο περιβάλλον του.

• Που εργάζονται συνήθως οι φυσικοθεραπευτές;

Οι πτυχιούχοι φυσικοθεραπευτές από τα αντίστοιχα ΤΕΙ της χώρας, (παλαιότερα ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ) ή ισότιμες σχολές του εξωτερικού, μπορούν να απασχοληθούν στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (κέντρα υγείας, νοσοκομεία, ιδρύματα, ΚΑΠΗ, κλινικές, υγειονομικές υπηρεσίες), ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης, σε ερευνητικά κέντρα, αθλητικά κέντρα και συλλόγους, ως ελεύθεροι επαγγελματίες, στον τομέα της εκπαίδευσης σε αντίστοιχα εκπαιδευτικά ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε ιδιωτικά εργαστήρια φυσικοθεραπείας.

• Εκτός από τον φυσικοθεραπευτή, τι άλλες θεραπείες παρέχονται σε ένα τυπικό κέντρο αποκατάστασης;

Ένα τυπικό κέντρο αποκατάστασης μπορεί επίσης να παρέχει υπηρεσίες θεραπευτικής κολύμβησης, εργοθεραπείας, λογοθεραπείας και ψυχολογικής υποστήριξης από τους αντίστοιχους επαγγελματίες υγείας. Επίσης, τελευταία, έχει ενταχθεί στις θεραπευτικές παρεμβάσεις και η μουσικοθεραπεία με συνεχώς αυξανόμενους υποστηρικτές και θετικά αποτελέσματα.

• Τι θα πρέπει να ελέγξει ένας γονιός να υπάρχει σε μια τυπική αίθουσα φυσικοθεραπείας;

Θα έλεγα ότι ένας γονιός είναι καλύτερα να ελέγξει με διακριτικότητα τον γενικότερο χώρο του θεραπευτηρίου. Για παράδειγμα, αν υπάρχει ειδική ράμπα για εύκολη πρόσβαση, ειδικά διαμορφωμένη τουαλέτα, άνετοι χώροι, και φυσικά όσον αφορά την αίθουσα θεραπείας, εάν υπάρχουν οι σωστές θεραπευτικές κλίνες, κατάλληλα μηχανήματα και εξοπλισμός, στρώματα και μπάλες γυμναστικής, διάδρομος βάδισης ή μονόζυγο, αλλά και διαχωριστικά χώρων για την τήρηση της διακριτικότητας και του σεβασμού προς τον εκάστοτε θεραπευόμενο. Επαρκής φωτισμός και αερισμός του χώρου ανήκουν στα σημαντικά σημεία παρατήρησης ενός γονιού που φέρνει το παιδί του για θεραπεία.

• Αναφέρεται μερικές ενδεικτικές ασκήσεις φυσικοθεραπείας για παιδιά και εφήβους.

Το ασκησιολόγιο ενός φυσικοθεραπευτικού προγράμματος ποικίλει ανάλογα με την πάθηση που έχει να αντιμετωπίσει ο φυσικοθεραπευτής. Για παράδειγμα, πραγματοποιούνται ασκήσεις διάτασης συγκεκριμένων μυών σε παιδιά με έντονη σπαστικότητα στα πόδια λόγω νευρολογικής πάθησης, ή ασκήσεις ενδυνάμωσης, συμμετρίας και ελαστικότητας σε εφήβους με σκολίωση. Επίσης, γίνονται ασκήσεις βελτίωσης της ισορροπίας και της βάδισης, αλλά και ενίσχυση του σωστού συντονισμού των κινήσεων.

• Οι συγγενείς και οι φίλοι μπορούν και, αν ναι, με ποιον τρόπο να βοηθήσουν ένα άτομο που κάνει μαθήματα φυσικοθεραπείας; Ποια η σχέση του φυσικοθεραπευτή με την οικογένεια;

Όπως ανέφερα νωρίτερα, το οικείο περιβάλλον του ασθενή έχει μεγάλη σημασία. Ναι, μπορούν να βοηθήσουν, αλλά πάντα πρέπει να τηρούνται τα όρια που θέτει ο φυσικοθεραπευτής για τη θεραπεία. Για παράδειγμα, το πρώτο πράγμα στο οποίο είναι χρήσιμοι οι οικείοι του ασθενούς, είναι οι πληροφορίες που μας παρέχουν για τον άνθρωπό τους. Κυρίως οι γονείς με μικρά παιδιά γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τις ανάγκες, αλλά και τις ικανότητες των παιδιών τους. Επίσης, μπορούν να λειτουργήσουν ως «επιβλέποντες» στο σπίτι για την τήρηση των συμβουλών που δίνει ο φυσικοθεραπευτής, π.χ. να εφαρμόζεται μία άσκηση 3 φορές την ημέρα στο σπίτι, ύστερα από υπόδειξη του φυσικοθεραπευτή, ή αποφυγή ορισμένων δραστηριοτήτων π.χ. ανύψωση βάρους. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην υπερ-συνεργασία, αν μου επιτρέπεται ο όρος. Εννοώ ότι, θα ήταν καλό να μην δίνουμε πολλές αρμοδιότητες σε συγγενείς και φίλους, οι οποίοι όπως μπορεί να συμβεί, λόγω προστατευτικότητας και ενδιαφέροντος για τον άνθρωπό τους, υπερβάλλουν συχνά στη συμμετοχή τους, με αποτέλεσμα πολλές φορές να επιδεινώνουν την κατάσταση. Γι’ αυτόν το λόγο, ο φυσικοθεραπευτής πρέπει να έχει μία καλή, τυπική σχέση με την οικογένεια και να συνεννοείται με ένα άτομο που κρίνει ότι μπορεί να εμπιστευτεί.

• Κυρία Πρέντζα, σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας. Ελπίζω κάποια στιγμή στο μέλλον να ξανασυνεργαστούμε.