Ευρωπαική κάρτα αναπηρίας

Δεν υπάρχει σήμερα αμοιβαία αναγνώριση της κατάστασης αναπηρίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στα άτομα με αναπηρία που ταξιδεύουν στην ΕΕ.

        Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργάστηκε με άτομα με αναπηρία και υπερασπιστές τους για να δοκιμάσει την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας. Οκτώ χώρες χρησιμοποιούν ήδη την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας, ένα εθελοντικό σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης της κατάστασης αναπηρίας και ορισμένων συναφών παροχών. Η ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση σε παροχές πέραν των συνόρων για τα άτομα με αναπηρία, κυρίως στον πολιτισμό, την αναψυχή, τον αθλητισμό και τις μεταφορές. Με βάση αυτή την καλή εμπειρία, έως το τέλος του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει μια ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας που θα ισχύει για όλες τις χώρες της ΕΕ. Η κάρτα θα διευκολύνει τα άτομα με αναπηρία να λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη όταν ταξιδεύουν ή μεταβαίνουν σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

        Ένα πιλοτικό έργο τέθηκε σε εφαρμογή τον Φεβρουάριο του 2016 σε ομάδα οκτώ χωρών της ΕΕ:

• Βέλγιο
• Κύπρος
• Εσθονία
• Φινλανδία
• Ιταλία
• Μάλτα
• Ρουμανία
• Σλοβενία

            Η κάρτα αυτή δεν αλλάζει τα εθνικά κριτήρια επιλεξιμότητας ή την εθνική νομοθεσία. Τα κράτη μέλη διατηρούν την ευχέρεια να αποφασίζουν ποιος είναι επιλέξιμος για να λάβει την κάρτα, χρησιμοποιώντας τον εθνικό ορισμό της αναπηρίας, και να καθορίζουν τη διαδικασία έκδοσης.

        Την περίοδο 2019-2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε το πιλοτικό έργο. Η μελέτη αξιολόγησης επιβεβαίωσε την ενωσιακή προστιθέμενη αξία της κάρτας. Επιτρέπει την αμοιβαία αναγνώριση του καθεστώτος αναπηρίας σε όλα τα κράτη μέλη, κάτι που δεν θα ήταν εφικτό χωρίς την παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ. Η μελέτη κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι το κόστος εφαρμογής ανά κάτοχο κάρτας είναι χαμηλό. Η κάρτα καλύπτει τις βασικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρία στους τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής, και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για’ αυτήν.

        Όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030, η Επιτροπή θα προτείνει τη δημιουργία ευρωπαϊκής κάρτας αναπηρίας έως το τέλος του 2023, με στόχο την αναγνώρισή της σε όλα τα κράτη μέλη. Θα βασιστεί στην εμπειρία από το εν εξελίξει πιλοτικό έργο για Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας σε οκτώ κράτη μέλη καθώς και στο ευρωπαϊκό δελτίο στάθμευσης για άτομα με ειδικές ανάγκες.

ΠΗΓΗ

        Ας δούμε πως λειτουργεί η ευρωπαική κάρτα αναπηρίας στην Κύπρο:

Τι είναι η κάρτα

Το άρθρο 26 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ προβλέπει για όλους τους πολίτες της ΕΕ το δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης. Περίπου 80 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ έχουν κάποιο είδος αναπηρίας και έχουν αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα εμπόδια στην πλήρη απόλαυση του δικαιώματος της ελεύθερης διακίνησης. Ενώ στις χώρες καταγωγής τους, τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να απολαύσουν ορισμένα οφέλη, τα οφέλη αυτά δεν μπορούν να μεταφερθούν, όταν ταξιδεύουν σε άλλη χώρα της ΕΕ.   

Η καθιέρωση μιας Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας με ορισμένα δικαιώματα αποτελεί ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης των πιο πάνω εμποδίων και θα διασφαλίσει την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 και της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Αναπηρία. Επιπλέον, διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση σε ορισμένες ειδικές παροχές, κυρίως στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού, της ψυχαγωγίας, του αθλητισμού και των μεταφορών.

Για να μπορούν τα άτομα με αναπηρία να ταξιδεύουν ευκολότερα στο εσωτερικό της, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει ένα σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης με βάση την ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας, δηλ. η κάρτα αναγνωρίζεται αμοιβαία από τις χώρες της ΕΕ που συμμετέχουν στο σύστημα, σε εθελοντική βάση (βλ. Ωφελήματα σε άλλες χώρες).

Η κάρτα αυτή δεν αλλάζει τα εθνικά κριτήρια επιλεξιμότητας ή την εθνική νομοθεσία που αφορούν τις υπηρεσίες και γενικότερα ωφελήματα που κάθε κράτος παρέχει στους πολίτες του με αναπηρία. . Τα κράτη μέλη διατηρούν την ευχέρεια να αποφασίζουν ποιος είναι δικαιούχος για να λάβει την κάρτα, χρησιμοποιώντας τον εθνικό ορισμό της αναπηρίας για τον σκοπό αυτό. Κάθε κάτοχος της κάρτας δικαιούται τα ωφελήματα που παρέχει το συγκεκριμένο κράτος στο οποίο βρίσκεται όταν την χρησιμοποιεί.

Δικαιούχοι στην Κύπρο

Δικαιούχοι: μακροχρόνιες σωματικές, πνευματικές, διανοητικές ή αισθητηριακές διαταραχές, οι οποίες, κατά την αλληλοεπίδραση τους με διάφορα εμπόδια, δυνατό να εμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους και το οποίο πιστοποιείται από τα Κέντρα Αξιολόγησης Αναπηρίας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, ως πρόσωπο με μέτρια ή σοβαρή ή ολική αναπηρία.

Ωφελήματα στην Κύπρο

Για την προώθηση και υλοποίηση του έργου το ΤΚΕΑΑ έχει ήδη δημιουργήσει ένα δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων, όπως Τμήματα και Υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, τοπικές αρχές, ιδιωτικοί φορείς και εκπρόσωποι οργανώσεων ατόμων με αναπηρίες με τους οποίους διαμορφώνεται ο κατάλογος των ωφελημάτων που παρέχει η κάρτα στους δικαιούχους της.

Ο κατάλογος των ωφελημάτων δύναται να εμπλουτίζεται από καιρό σε καιρό ανάλογα και έπειτα από διαβούλευση με τους πάροχους των ωφελημάτων. 

Αίτηση για Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας

Αιτήσεις μπορούν να υποβάλλονται στο Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, σε καθορισμένο έντυπο με τα σχετικά πιστοποιητικά.

Η απόφαση για την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης λαμβάνεται από το Διευθυντή του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες ή εκ μέρους του από εξουσιοδοτημένο λειτουργό του Τμήματος, μετά από συνοπτική αξιολόγηση και συνέντευξη ειδικής επιτροπής αξιολόγησης που θα γνωματεύει και θα συμβουλεύει το Τμήμα για την πιστοποίηση της αναπηρίας και την ικανοποίηση του ορισμού του δικαιούχου.

Η Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης αποτελείται από τουλάχιστον δύο (2) ιατρούς ή άλλους επαγγελματίες υγείας και αποκατάστασης με ειδικότητες, σχετικές με την αναπηρία του αιτητή.

Δεν θα απαιτείται νέα πιστοποίηση, εκτός αν κριθεί απαραίτητο, για δικαιούχους των πιο κάτω παροχών:

Επίδομα Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας

Επίδομα Φροντίδας σε Τετραπληγικά Άτομα

Επίδομα Φροντίδας σε Παραπληγικά Άτομα

Χορηγία Τυφλών

Επίδομα Διακίνησης

Παροχή Οικονομικής Βοήθειας για Απόκτηση Αναπηρικού Αυτοκινήτου 

Παροχή Οικονομικής Βοήθειας για την Προμήθεια Τροχοκαθισμάτων

Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα – Αναπηρικό Επίδομα

Με την έναρξη της ισχύος της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας η έκδοση των Βιβλιαρίων Αναπηρίας που εκδίδονταν μέχρι το 2009 από την πρώην Υπηρεσία Μέριμνας Αναπήρων του Τμήματος Εργασίας και συνέχισαν να εκδίδονται από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες από το 2009 μέχρι και σήμερα, τερματίζεται.

Νοείται ότι εκδοθέντα Βιβλιάρια Αναπηρίας θα συνεχίσουν να ισχύουν για του σκοπούς που εφαρμόζονταν, όμως δεν θα ισχύουν για τα ωφελήματα της Ευρωπαϊκής Κάρτας Αναπηρίας.

ΠΗΓΗ