Συμπεριληπτικό σχολείο

Τι είναι η συμπεριληπτική εκπαίδευση; Πρόκειται για έναν όρο δύσκολο στον ορισμό. Με απλά λόγια η έννοια συνοψίζεται στη φράση «ένα σχολείο για όλους».

        Η «αφομοίωση» προέκυψε όταν έγινε ευρέως γνωστός ο όρος «ειδικές ανάγκες». Ο εν λόγο όρος χρησιμοποιήθηκε από την αρχή του εικοστού αιώνα. Προέρχεται από το ιατρικό μοντέλο. Η ιδέα για την αφομοίωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες δημιουργήθηκε λόγω της αποτυχίας των σχολικών συστημάτων να εκπαιδεύσουν ορισμένους μαθητές. Για να συγκαλυφθεί αυτή η αποτυχία, δημιουργήθηκαν νέες ειδικά διαμορφωμένες σχολικές μονάδες που είναι γνωστές ως ειδικά σχολεία. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του πενήντα, η κοινωνία αρχίζει να αντιδρά καθώς τίθεται το ερώτημα γιατί ορισμένα παιδιά εκπαιδεύονται διαφορετικά από τους συνομηλίκους τους. Η αντίδραση αυτή οδηγεί στην εμφάνιση του όρου «ένταξη». Η ένταξη αφορούσε την μεταφορά των παιδιών από τα ειδικά σχολεία στα σχολεία της γειτονιάς. Κατά την εφαρμογή του, όμως, εμφανίστηκαν πολλά πρακτικά προβλήματα (ανέτοιμοι δάσκαλοι, έλλειψη υποδομών) που το οδήγησαν σε αποτυχία. Για αυτόν τον λόγο οι επιστήμονες εισήγαγαν τον όρο «ενσωμάτωση». Ο όρος αφορούσε την ενεργή ενσωμάτωση των παιδιών στα σχολεία. Ωστόσο, τόσο η ένταξη όσο και η ενσωμάτωση υπήρξαν προβληματικοί όροι, αφού υποδήλωναν περιθωριοποίηση. Έτσι στο τέλος της δεκαετίας του ογδόντα εισάγεται ο όρος «συμπερίληψη».  Οι βασικές αρχές της εκπαιδευτικής αυτής φιλοσοφίας είναι: όλα τα παιδιά φοιτούν στο ίδιο σχολείο χωρίς διακρίσεις, διδάσκονται από τους ίδιους εκπαιδευτικούς, ακολουθούν το ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα και απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες στη μάθηση.

        Στα πλαίσια της συμπεριληπτικής κουλτούρας όλοι είναι ίσοι, όλοι είναι ευπρόσδεκτοι και όλοι λειτουργούν με βάση το κοινό καλό. Το πρώτο που πρέπει, λοιπόν, να επιλυθεί είναι η κουλτούρα. Πρέπει κάθε μέλος της κοινωνίας να αντιληφθεί πως όλοι είναι ίσοι, ισότιμοι, ευπρόσδεκτοι Επίσης, ζητούμενο είναι η συνεργασία όλων των μερών. Χρειάζεται όλα τα μέλη της κοινωνίας να είναι ενεργά και ο καθένας να συνεργάζεται για το κοινό καλό. Στο πλαίσιο αυτό, αυτονόητη είναι και η συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου. Στόχος είναι να υπάρχει σχεδιασμός των μαθημάτων. Μέσα από γόνιμη συνεργασία, οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευκαιρία να διαμορφώσουν καινούριες παιδαγωγικές πρακτικές και να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον συλλογικότητας και εμπιστοσύνης. Εξέχουσας σημασίας είναι και η προσαρμογή της διδασκαλίας, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες όλων των μαθητών. Συμπεριληπτικές πρακτικές αποτελούν: η διαφοροποιημένη διδασκαλία, η καθολική σχεδίαση για μάθηση, η εξατομικευμένη διδασκαλία, η ομαδοσυνεργατική και ερευνητική μάθηση, η συνεργατική διαδικασία επίλυσης προβλημάτων, η διδασκαλία σε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης, η ολική ποιότητα στην εκπαίδευση. 

        Η ανάγκη για μετατροπή του σχολείου σε πιο συμπεριληπτικό και η παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης υπογραμμίζεται καθημερινά από τις επιπτώσεις που η ακαδημαϊκή αποτυχία επιφέρει τόσο στη σχολική όσο και στην μετέπειτα κοινωνική και επαγγελματική πορεία του ατόμου.