Αυτοκτονίες την εποχή του Covid-19

Η 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας με απόφαση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, προκειμένου να εστιάσει την παγκόσμια προσοχή σ’ ένα δυσάρεστο γεγονός: Την απώλεια περί των 800.000 ανθρώπων κάθε χρόνο από αυτοτραυματισμούς.

        "Η πανδημία της Covid-19 έχει επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής, των σχέσεων, της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων – στον κόσμο – και θα συνεχίσει να το κάνει για το άμεσο μέλλον. Κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, η ψυχική υγεία του πληθυσμού τίθεται ως προτεραιότητα. Οι αναφορές για υψηλά επίπεδα άγχους και ψυχολογικής δυσφορίας έχουν αυξηθεί σημαντικά ως συνέπειες της εξελισσόμενης πανδημίας και των μέτρων κοινωνικού ελέγχου που εισήγαγαν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο για την καταστολή του ιού. Ακόμη, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, εκτός από τις σωματικές παρενέργειες ο κορονοϊός επηρεάζει και την ψυχιατρική εικόνα των ασθενών, ενώ αναφέρονται και νευρολογικές επιπτώσεις στους νοσούντες, δεδομένα που σύμφωνα με τη διεθνή επιστημονική κοινότητα απαιτείται να ερευνηθούν περαιτέρω. Ως η εξειδικευμένη Μονάδα Ψυχικής Υγείας στα πεδία της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, των πιο ακραίων εκφάνσεων των ψυχικών διαταραχών, το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας επεξεργάζεται, ήδη από την έναρξη της πανδημίας, ερευνητικά δεδομένα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία του πληθυσμού.

Σε συνέχεια των ανωτέρω, η ανάπτυξη πόρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην ψυχική υγεία του πληθυσμού καθίσταται αναγκαία, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι έχουν ληφθεί εκείνα τα απαραίτητα μέτρα που θα λειτουργήσουν ως ένα υποστηρικτικό σύστημα περιορισμού του σημαντικού αντικτύπου της πανδημίας στην ψυχική υγεία του πληθυσμού. Το έργο στοχεύει στην ανάπτυξη ενός σχεδίου αντιμετώπισης των επιπτώσεων της Covid-19 στην ψυχική υγεία, μέσω της εφαρμογής των παρακάτω παρεμβάσεων:

• Ενημέρωση & ευαισθητοποίηση για την προαγωγή της ψυχικής υγείας στην πανδημία μέσω της λειτουργίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας συγκέντρωσης πληροφοριών και επιστημονικού υλικού σχετιζόμενων με την Covid-19 και την ψυχική υγεία.
• Δράσεις εκπαίδευσης και υποστήριξης ειδικών επαγγελματικών ομάδων, ιδιαιτέρως επαγγελματιών πεδίου & gatekeepers (επαγγελματίες υγείας, στελέχη σωμάτων ασφαλείας, εκπαιδευτικοί, ιερείς κ.λπ.), ειδικότερα στο πεδίο της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών με την παροχή πιστοποιημένης εξειδίκευσης.
• Ανάπτυξη ερευνητικού έργου στους πολλαπλούς άξονες των επιπτώσεων της πανδημίας στην τη ψυχική υγεία με κύρια πεδία τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και την αυτοκτονία, σε συνεργασία με τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας.
• Κατάρτιση πρότασης ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της Covid-19 στην ψυχική υγεία."

"Τι δείχνουν τα πρώτα στοιχεία σχετικά με τις αυτοκτονίες την εποχή του Covid-19;

Κάποιες πρώτες μελέτες έχουν κάνει την εμφάνισή τους σχετικά με την συσχέτιση της πανδημίας με τις αυτοκτονίες. Πρόσφατη μελέτη στην οποία συνεργάστηκε η ομάδα της ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ με ακαδημαϊκούς από το King’s College London και το Harvard έδειξε ότι δεν υπήρξε αύξηση των αυτοκτονιών κατά το πρώτο κύμα και lockdown στις αρχές του 2020 στην Ελλάδα. Καθώς τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δημοσιεύονται μετά από 2-3 χρόνια (όπως εξηγήσαμε παραπάνω), η μελέτη βασίστηκε σε στοιχεία που συγκεντρώνει η ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ. Καθώς οι αυτοκτονίες έχουν εποχικές διακυμάνσεις, η μελέτη συνέκρινε τάσεις στις αυτοκτονίες το 2020 με τις τάσεις τα προηγούμενα πέντε έτη. Το Γράφημα 1 δείχνει τις τάσεις αυτές, οι οποίες αξιολογήθηκαν και με την χρήση στατιστικών μεθόδων. Τα αποτελέσματα δεν δείχνουν καμία αύξηση στις αυτοκτονίες κατά την διάρκεια του lockdown, σε σχέση με το τι θα περιμέναμε αλλιώς. 

Στην Βρετανία παρατηρήθηκε μείωση στον αριθμό αυτοκτονιών ανδρών στο πρώτο κύμα, αλλά δεν παρατηρήθηκε μεταβολή στους αντίστοιχους αριθμούς στις γυναίκες (Office for National Statistics 2021). Στην Ιαπωνία, έπειτα από μια αρχική κάμψη στις αυτοκτονίες στο πρώτο κύμα της πανδημίας, παρατηρήθηκε αύξηση στο δεύτερο κύμα (Tanaka and Okamoto 2021). Η αρχική πτώση μπορεί να σχετίζεται με μειωμένες ώρες εργασίας και αποφυγή μετακίνησης για εργασία τις ώρες αιχμής. Τα αποτελέσματα έδειξαν πάντως ότι μετά την αρχική κάμψη, επιβαρύνθηκαν ιδιαίτερα οι νέοι και οι γυναίκες. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet, η οποία ανέλυσε στατιστικά στοιχεία από 21 χώρες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, βρήκε ότι οι αυτοκτονίες είτε παρέμειναν αμετάβλητες είτε μειώθηκαν κατά το πρώτο κύμα (Pirkis et al 2021). 

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι μη αύξηση των αυτοκτονιών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κατά μέσο όρο δεν χειροτέρεψε η ψυχική υγεία του πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τάσεις που διαμορφώθηκαν στο πρώτο κύμα της πανδημίας το 2020 δεν είναι απαραίτητο ότι συνεχίστηκαν και στις επόμενες φάσεις."

ΠΗΓΗ και περισσότερες πληροφορίες εδώ.