Η Διεθνής Ημέρα Μη Βίας καθιερώθηκε στις 15 Ιουνίου 2007 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Οκτωβρίου, ημερομηνία γέννησης του Μαχάτμα Γκάντι. Στόχος της γιορτής είναι να περάσει το μήνυμα της μη χρήσης βίας σε όλες τις ανθρώπινες εκδηλώσεις.
Ένα κομμάτι της βίας είναι και η βία στον ψυχιατρικό κόσμο. Εμείς, οι «φυσιολογικοί», έχουμε ανάγκη να διαφοροποιηθούμε από τους «τρελούς», που θα εγκλείσουμε σε άσυλα, θα καταστείλουμε με φάρμακα, θα ακινητοποιήσουμε με ιμάντες. Από τον 18ο αιώνα, όταν η τρέλα θεωρήθηκε ψυχική νόσος, δεν υφίσταται κοινή γλώσσα ανάμεσα στον «λογικό» και τον «τρελό». Έκτοτε, ο «λογικός» άνθρωπος εξουσιοδοτεί το γιατρό να έρθει σε επαφή με την «τρέλα», αδιαφορώντας για την ιστορία και την γλώσσα του «τρελού».
Σε δυτικές χώρες, τη δεκαετία του ’60, κοινωνικά κινήματα άρχισαν να ζητούν την αποκατάσταση μιας επικοινωνίας ανάμεσα στην «λογική» και την «τρέλα». Η δυναμική για εκσυγχρονισμό της ψυχιατρικής άρχισε μεταπολεμικά και εκφράστηκε με την αποασυλοποίηση, την ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας και την δημιουργία εξειδικευμένων δομών. Αυτός ο εκσυγχρονισμός, σε χώρες με αξιόπιστη κοινωνική πολιτική, επέφερε σημαντική μείωση των περιστατικών βίας από ψυχικά νοσούντες.
Η ελληνική κοινωνία, όμως, όχι μόνο αγνόησε τον εκσυγχρονισμό της ψυχιατρικής και την πλαισίωση όσων υποφέρουν ψυχικά, αλλά συγκάλυπτε οικογενειακά δράματα - εγκλήματα που εξελίσσονταν σε ανήλιαγα υπόγεια. Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στηρίχθηκε και αναβαθμίστηκε με εξωτερική βοήθεια. Προηγήθηκε ο διασυρμός της χώρας, από τις εικόνες ντροπής που μετέδωσαν διεθνή ΜΜΕ, για τις μεσαιωνικές συνθήκες κράτησης ασθενών σε άσυλα. Η διαδικασία της αποασυλοποίησης και η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και της κοινωνικής ψυχιατρικής αναβάθμισε την ποιότητα ζωής των ιδρυματοποιημένων ατόμων και όσων υπέφεραν σιωπηλά σε κλειστές κοινωνίες. Ωστόσο, κοινωνία και κράτος δεν μετακινήθηκαν από τις συντηρητικές τους απόψεις.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της χρήσης βίας που συνεχίζει να υπάρχει στα ελληνικά ψυχιατρεία είναι η διάταξη νόμου για τη μεταφορά στην ακούσια νοσηλεία, η ψυχιατρική καθήλωση ή η πυρκαγιά της 4ης Σεπτεμβρίου 2015 στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής.
Εν κατακλείδι...
Πως μπορούμε να μιλήσουμε για έλλειψη ψυχιατρικής βίας, όταν ο ακούσιος εγκλεισμός κινείται μεταξύ 50-60% των εισαγωγών; Εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης όπου το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 7-8% και η πρωτοβάθμια περίθαλψη λειτουργεί υγιώς.
Πως μπορούμε να μιλήσουμε για έλλειψη ψυχιατρικής βίας, όταν δεν έχουν θεσπιστεί ουσιαστικά μέτρα άσκησης των δικαιωμάτων των ασθενών όπως δωρεάν υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου;
Πως μπορούμε να μιλήσουμε για έλλειψη ψυχιατρικής βίας, όταν δεν έχουν προνοηθεί τρόπο ψυχιατρικής φροντίδας και θεραπείας, αντί για μέτρα φύλαξης στα οποία μέχρι σήμερα κινείται το σύστημα;
Πως μπορούμε να μιλήσουμε για έλλειψη ψυχιατρικής βίας, όταν δεν υπάρχουν προγράμματα πρώιμης παρέμβασης σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες;
Πως μπορούμε να μιλήσουμε για έλλειψη ψυχιατρικής βίας, όταν δεν υπάρχουν μηχανισμοί παρακολούθησης και παρέμβασης;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου