Παγκόσμια ημέρα σεξουαλικής υγείας

Γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 2010, με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Σεξoυαλικής Υγείας. Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Σεξoυαλικής Υγείας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για το ρόλο της σεξoυαλικότητας στην ανθρώπινη υγεία και η ανάδειξη του γεγονότος ότι η σεξoυαλική υγεία είναι εφικτή μόνο μέσα από τα σεξoυαλικά δικαιώματα του ανθρώπου.

Εμπόδια αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με αναπηρία στην πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγείας. Σύγχρονες απεικονιστικές τεχνολογίες, όπως ο μαστογράφος, δεν είναι διαθέσιμες σε γυναίκες χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου. Επίσης, τα εμπόδια αφορούν και σε θέματα που έχουν να κάνουν με την περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών με αναπηρία σε υπηρεσίες που σχετίζονται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.

Ακόμα, οι επαγγελματίες υγείας συχνά, λόγω των αρνητικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων, τείνουν να μην αντιμετωπίζουν τους ασθενείς με αναπηρία σε ισότιμη βάση με τους υπόλοιπους ασθενείς. Ο συνδυασμός της έλλειψης ή της μη επαρκούς κατάρτισης των επαγγελματιών υγείας πάνω στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, με την ταυτόχρονη ύπαρξη προκαταλήψεων για τα άτομα αυτά και την αντιμετώπισή τους ως αντικείμενα οίκτου κι όχι φορείς δικαιωμάτων, εγείρουν εμπόδια πρόσβασης στην υγεία στα άτομα με αναπηρία γενικά, αλλά και στις γυναίκες με αναπηρία ειδικότερα.

Προϋποθέσεις για ισότιμη πρόσβαση των γυναικών με αναπηρία στις υπηρεσίες υγείας

• Προσβάσιμο δομημένο περιβάλλον (π.χ. νοσοκομείο – εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι)
• Προσβάσιμος εξοπλισμός (π.χ. ρυθμιζόμενος κατ’ ύψος μαστογράφος, «υδραυλικά» κρεβάτια για τις γυναικολογικές εξέτασεις)
• Παροχή κατάλληλων βοηθημάτων και εύλογων προσαρμογών
• Παροχή «ζωντανής» βοήθειας και ενδιάμεσων (διερμηνέας νοηματικής γλώσσας, συνοδός κ.ο.κ.)
• Εκπαίδευση του προσωπικού (ιατρικού, νοσηλευτικού, διοικητικού) σε θέματα αναπηρίας/συναλλαγής με τα άτομα με αναπηρία
• Διεξαγωγή δράσεων ευαισθητοποίησης χωρίς αποκλεισμούς
• Παροχή του ενημερωτικού υλικού σε εναλλακτικές προσβάσιμες μορφές (π.χ. easy to read, braille, προσβάσιμο pdf, dvd σε νοηματική)
• Διασφάλιση ηλεκτρονικής προσβασιμότητας
• Προσβάσιμα μέσα μαζικής μεταφοράς

Η αναγκαστική στείρωση χρησιμοποιείται ως μέσο ευγονικής, «πρακτική» αντισύλληψης και διαχείρισης της εμμήνου ρύσης των γυναικών με αναπηρία. Οι γυναίκες με αναπηρία –ιδιαίτερα με νοητική, ψυχική ή βαριά αισθητηριακή αναπηρία– είναι δυσανάλογα εκτεθειμένες στην αναγκαστική στείρωση και την αναγκαστική άμβλωση. Οι γυναίκες με αναπηρία αποθαρρύνονται από το να γίνουν

μητέρες. Γίνεται υπερβολική χρήση των προγεννητικών ελέγχων και της καισαρικής τομής στις εγκύους με αναπηρία.

Οι γυναίκες με αναπηρία:

• έχουν 1,5 έως 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να υπάρξουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης
• βιώνουν την κακοποίηση για μεγαλύτερη χρονική περίοδο
• υφίστανται πιο σοβαρούς τραυματισμούς ως αποτέλεσμα της βίας

Ενδεικτικές Προτάσεις

• Οριζόντια ένταξη των διαστάσεων του φύλου και της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές και τις δράσεις που αφορούν την προαγωγή του δικαιώματος στην υγεία
• Συστηματική συλλογή δεδομένων κατά φύλο και μορφή αναπηρίας στο χώρο της υγείας, εκπόνηση σχετικών δεικτών και συμπερίληψη αυτών στις έρευνες και τις μελέτες αναφορικά με την υγεία
• Κατάρτιση και δημοσίευση ηθικών προτύπων και ιατρικών πρωτοκόλλων για τη δημόσια και ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη βασισμένων στη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας, με έμφαση στα πεδία της γυναικολογίας, της μαιευτικής και της βίας κατά των γυναικών
• Διασφάλιση της πλήρους προσβασιμότητας (κτιριακές εγκαταστάσεις, ηλεκτρονικές υπηρεσίες, ιατρικός εξοπλισμός, κ.ο.κ.) στις γυναίκες με αναπηρία (ασθενείς ή εργαζόμενες)
• Παροχή «ζωντανής βοήθειας» στις γυναίκες με αναπηρία κατά τις συναλλαγές τους με υπηρεσίες υγείας
• Εκπαίδευση/επιμόρφωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού σε θέματα όπως η ενημερωμένη συγκατάθεση και η σεξουαλική/αναπαραγωγική υγεία των γυναικών με αναπηρία
• Ενημέρωση/εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας για την αναγνώριση και τη διαχείριση περιστατικών κακοποίησης γυναικών με αναπηρία
• Παροχή εκπαίδευσης και συμβουλευτικής υποστήριξης στις γυναίκες με αναπηρία για την προαγωγή της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας των γυναικών με αναπηρία
• Λήψη ιδιαίτερης μέριμνας για τη διασφάλιση παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών υγείας σε γυναίκες με αναπηρία που υφίστανται πολλαπλή διάκριση (ηλικιωμένες με αναπηρία, γυναίκες πρόσφυγες με αναπηρία, κ.ά.)
• Ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των γυναικών με αναπηρία/χρόνια πάθηση στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν τον τομέα της υγείας
• Εκπόνηση μελετών για την άτυπη φροντίδα ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση και ανάληψη πρωτοβουλιών για την υποστήριξη των άτυπων φροντιστριών/στων