Αυτισμός και θεραπευτική ιππασία

Για τη θεραπευτική ιππασία είχαμε συζητήσει και στο παρελθόν. Για άλλη μια φορά, στην παρέα μας έχουμε την κα. Στεργίου Αλεξία(πτυχιούχος του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργαζόμενη στο Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας Ιωαννίνων), η οποία θα μας  μιλήσει για τον αυτισμό και τη θεραπευτική ιππασία. 

·        Κυρία Στεργίου καλημέρα. Αρχικά, ξαναθυμίστε μας, τι είναι η θεραπευτική ιππασία και αν ενδείκνυται για άτομα με αυτισμό.

ü  Κυρία Σπουργίτη καλημέρα σας. Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.

Η θεραπευτική ιππασία είναι μία θεραπευτική παρέμβαση η οποία χρησιμοποιεί την κίνηση ή/και την συμπεριφορά του αλόγου για την αποκατάσταση ατόμων με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Αφορά παιδιά και ενήλικες με νευρολογικές, αναπτυξιακές, ψυχολογικές και κοινωνικές διαταραχές. Στις αναπτυξιακές διαταραχές ανήκει και ο αυτισμός, οπότε παιδιά και ενήλικες με αυτισμό μπορούν να επωφεληθούν, όταν στο πρόγραμμα αποκατάστασής τους προστίθεται και η συγκεκριμένη παρέμβαση.

 

·         Ποια είναι τα οφέλη της θεραπευτικής ιππασίας στον αυτισμό; Σε ποιες ηλικία απευθύνεται;

Η θεραπευτική ιππασία αναφέρεται σε όλες τις ηλικίες τις μεγαλύτερες από 2 ετών. Μπορεί να βελτιώσει ένα άτομο σε κινητικό, ψυχολογικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό επίπεδο, ενώ μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί σε όλο το φάσμα της ανάπτυξής του.

Πιο συγκεκριμένα οδηγεί στην αύξηση της μυϊκής δύναμης, στη βελτίωση της ισορροπίας, της λειτουργικότητας, του συντονισμού, της βάδισης και στη γενικότερη φυσική κατάσταση του ατόμου που συμμετέχει στη συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση. Επιπλέον, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της αισθητηριακής λειτουργίας λόγω της κίνησης του αλόγου, της επαφής με αυτό (τρίχωμα) και του γεγονότος  ότι η θεραπεία πραγματοποιείται σε εξωτερικό χώρο, στο φυσικό περιβάλλον, όπου υπάρχουν πέραν του αλόγου πολλά και διαφορετικά άλλα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.

Όσον αφορά στο γνωστικό επίπεδο, μπορεί να βοηθήσει στην πλευρίωση, στην αίσθηση του σώματος σε σχέση με το χώρο. Συγκεκριμένα βοηθάει ένα άτομο να αντιληφθεί έννοιες όπως το επάνω και κάτω, το δεξιά και αριστερά, να μάθει να αναγνωρίζει και να ξεχωρίζει τα μεγέθη, τα σχήματα, τα χρώματα, καθώς και να αντιληφθεί με βιωματικό τρόπο διάφορες προμαθηματικές έννοιες.

Η  άσκηση επάνω στο άλογο αλλά και οι άλλες δραστηριότητες που γίνονται με αυτό αναπτύσσουν την ψυχοκινητική ικανότητα, ένα σημαντικό κομμάτι στην εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρίες. Η όλη διαδικασία μπορεί να γίνει ατομικά αλλά και ομαδικά, οπότε μπορεί να αναπτυχθούν και οι κοινωνικές δεξιότητες του ατόμου, ενώ η συμμετοχή του αλόγου στη θεραπεία  δίνει ένα επιπλέον κίνητρο για τον θεραπευόμενο να είναι πιο συγκεντρωμένος και να εστιάζει την προσοχή του σε ότι κάνει. Μαθαίνει να ακολουθεί οδηγίες, να έχει επιμονή και υπομονή, να προσαρμόζεται στις διάφορες αλλαγές και να συνεργάζεται με το άλογο και τον εκπαιδευτή του. Ιδιαίτερα για τα παιδιά, οι ασκήσεις μπορούν να γίνουν με τη μορφή παιχνιδιού, γεγονός το οποίο εξασφαλίζει και την ενεργό συμμετοχή τους.  Όταν με τη βοήθεια του θεραπευτή καταφέρνει ο θεραπευόμενος να οδηγήσει το άλογο ή και γενικότερα να αλληλοεπιδράσει με αυτό θετικά, νιώθει το αίσθημα της ικανοποίησης και αυτό βοηθάει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, ενώ παράλληλα ενθαρρύνεται να συμμετέχει και σε οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα. Μέσα λοιπόν από αυτή τη διαδικασία μαθαίνει να προσπαθεί και να μην παραιτείται, καθώς βιωματικά αισθάνεται και συνειδητοποιεί ότι μπορεί να τα καταφέρει. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί σιγά σιγά να αρχίσει να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να ξεκινήσει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες.

·         Υπάρχουν αντενδείξεις ή παρενέργειες;

ü  Υπάρχουν γενικότερες αντενδείξεις και όχι συγκεκριμένες μόνο για τον αυτισμό, καθώς ο αυτισμός μπορεί να συνοδεύει ή να συνοδεύεται από άλλες παθήσεις. Υπάρχουν αντενδείξεις οι οποίες για άλλες χρειάζονται να παίρνονται κάποιες προφυλάξεις, ενώ για άλλες δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη θεραπευτική παρέμβαση. Αυτός είναι και ο λόγος που η θεραπευτική ιππασία, όπως και κάθε άλλη παρέμβαση, θα πρέπει να παρέχεται από άτομα που έχουν κατάλληλη εκπαίδευση πέραν των βασικών τους σπουδών. Απόλυτη αντένδειξη για παράδειγμα αποτελούν οι σοβαρού τύπου επιληπτικές κρίσεις που δεν είναι ρυθμισμένες από φάρμακα, η οξεία φάση της πολλαπλής σκλήρυνσης, διάφορες περιπτώσεις έντονου σκελετικού πόνου, η μεγάλου βαθμού σκολίωση, κάποιο σοβαρό υπεξάρθρημα ισχίου κ.ά. Αντίστοιχα, μπορεί να επωφεληθούν άτομα με ρυθμισμένες κρίσεις, με μικρού βαθμού σκολίωση, εξάρθρημα ισχίου, πολλαπλή σκλήρυνση όταν αυτή δεν είναι σε οξεία φάση. Τέλος, θα πρέπει να υπάρχει πάντα  επικοινωνία με το θεράπων ιατρό και επανεκτίμηση του προγράμματος όταν αυτό απαιτείται.

 ·         Τι δραστηριότητες περιλαμβάνει η θεραπευτική ιππασία;

ü  Η θεραπευτική ιππασία περιλαμβάνει τη φροντίδα, την προετοιμασία του αλόγου και την ίππευση. Ο θεραπευόμενος συμμετέχει στον καθαρισμό, δηλαδή να καθαρίσει το στάβλο, την ιπποσκευή και το ίδιο το άλογο, να του φορέσει τον εξοπλισμό, τη σέλα και τα ηνία, να βοηθήσει στην εκγύμνασή του και τέλος να το ιππεύσει. Οι συνεδρίες πολλές φορές δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνουν την ίππευση όταν ο στόχος που έχουμε είναι να αναπτυχθούν κυρίως ψυχολογικές και κοινωνικές δεξιότητες.

 ·         Υπάρχουν ελεύθερες δραστηριότητες με τις οποίες μπορούν να ασχοληθούν οι γονείς με τα παιδιά τους;

ü  Ελεύθερη δραστηριότητα στην οποία θα μπορούσαν να συμμετέχουν οι γονείς θα μπορούσε να είναι η φροντίδα και το τάισμα του αλόγου, πάντα όμως με την επίβλεψη του θεραπευτή.

 ·         Πόσο κοστίζει περίπου μία συνεδρία; Καλύπτεται από ασφαλιστικά ταμεία;

ü  Μία συνεδρία μπορεί να έχει διαφορετικό κόστος, ανάλογα με το θεραπευτή/εκπαιδευτή ή και την περιοχή που βρίσκεται το θεραπευτικό κέντρο ιππασίας. Το κόστος της είναι ανάλογο με μία κλασσική θεραπεία (ψυχοθεραπεία, φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, υδροθεραπεία). Όσον αφορά στα ασφαλιστικά μας ταμεία, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην Ευρώπη και την Αμερική, η συγκεκριμένη δαπάνη δεν καλύπτεται. Ευελπιστούμε όμως στο άμεσο μέλλον, παρά τη δεινή οικονομική κατάσταση που βιώνουμε όλοι σήμερα, μέσα από παρεμβάσεις που γίνονται από διάφορους αρμόδιους φορείς, τα ασφαλιστικά ταμεία να συμμετέχουν στη συγκεκριμένη θεραπευτική παρέμβαση.

 ·         Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς να υπάρχει σε ένα τυπικό κέντρο θεραπευτικής ιππασίας;

ü  Οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν και να αναζητούν ότι ο θεραπευτής είναι ένας πτυχιούχος έμπειρος επαγγελματίας σχετικά με την ειδική αγωγή αλλά και την ιππική τέχνη, ώστε τα παιδιά τους να συμμετέχουν σε ένα ασφαλές θεραπευτικό περιβάλλον.

 

Κυρία Στεργίου σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας. Ελπίζω κάποια στιγμή στο μέλλον να ξανασυνεργαστούμε.