Η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί βασική αρχή για την ειρηνική και ευημερούσα συνύπαρξη εντός και μεταξύ των εθνών. Kοινωνική δικαιοσύνη υπάρχει όταν προωθείται η ισότητα των φύλων ή τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών και των μεταναστών. Kοινωνική δικαιοσύνη υπάρχει όταν καταρρίπτονται τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι λόγω φύλου, ηλικίας, φυλής, εθνότητας, θρησκείας, πολιτισμού ή αναπηρίας.
Στις 26 Νοεμβρίου 2007, η Γενική Συνέλευση δήλωσε ότι η 20η Φεβρουαρίου θα γιορτάζεται ετησίως ως Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Στόχος της είναι η προσπάθεια να αντιμετωπισθούν με διεθνείς δράσεις η φτώχεια, η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός, μέσα σε μια ανοιχτή και παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί προϋπόθεση για την κοινωνική αρμονία και την ισότητα των πολιτών ενός κράτους.
Ένα τμήμα της κοινωνικής αρμονίας είναι η εργασία. Πως όμως η εργασία συνεισφέρει στην ειρήνη;
Μέχρι τη δεκαετία του 80, η πολιτική της απασχόλησης στην Ελλάδα για τα άτομα με αναπηρία εξαντλούνταν μόνο στην επιδοματική πολιτική και σε αποσπασματικές πρόνοιες. Πιο συστηματική αντιμετώπιση του προβλήματος (αλλά και πάλι,όχι με ολοκληρωμένη πολιτική) εμφανίζεται με τον ν. 1648/1986 «Προστασία πολεμιστών, αναπήρων και θυμάτων πολέμου και μειονεκτούντων προσώπων» (Φ.Ε.Κ. 147 Α΄/02.10.1986), με τον οποίο καθιερώνεται η υποχρεωτική τοποθέτηση (σύστημα ποσόστωσης) ευπαθών κοινωνικά ομάδων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα άτομα με αναπηρία και οι συγγενείς τους, σε θέσεις εργασίας του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Οι αδυναμίες που παρουσίασε ο νόμος στην εφαρμογή του (και με τη συμβολή του αναπηρικού κινήματος), οδήγησε στην αντικατάστασή του από τον ν. 2643/1998 «Μέριμνα για την απασχόληση προσώπων ειδικών κατηγοριών και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. 220 Α΄/28.09.1998) μέσω του οποίου θεσπίστηκαν αντικειμενικά κριτήρια. Οι δύο αυτοί νόμοι συνάβαλαν στην προώθηση της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην εργασία, δίχως όμως να καταπολεμούνται τα εμπόδια που δυσκολεύουν την ένταξή τους σ’ αυτήν. Η αντιμετώπιση του ζητήματος της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία υπό την οπτική του κοινωνικού μοντέλου πραγματοποιήθηκε με τον ν.3304/2005.
Πέραν των προαναφερθέντων νόμων, η εθνική πολιτική για την εργασιακή απασχόληση των ατόμων με αναπηρία μέχρι σήμερα εξαντλείται σε αποσπασματικές συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Το αρμόδιο υπουργείο για το σχεδιασμό πολιτικών και μέτρων απασχόλησης για τα άτομα με αναπηρία είναι το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας. Φορέας υλοποίησης αυτών είναι ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.). Ο φορέας που είναι αρμόδιος να συντονίζει τις συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις στον τομέα της απασχόλησης που εφαρμόζονται στη χώρα μας με πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου είναι η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου - ΕΥΣΕΚΤ του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας.
Σε έρευνα που διεξήγαγε το δεύτερο τρίμηνο του 2002 η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος για τα άτομα με προβλήματα υγείας ή αναπηρία (σε δείγμα 77.451 άτομα, τα οποία ήταν μέλη των 30.057 νοικοκυριών της έρευνας) στο πλαίσιο της συνεχούς έρευνας εργατικού δυναμικού, διαπίστωσε τα εξής: το 18,2 % του πληθυσμού της χώρας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας ή κάποια αναπηρία, το 8,9% των ατόμων με αναπηρία και προβλήματα υγείας παραμένει άνεργο (ποσοστό χαμηλότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού (9,6%)), το 84% των ατόμων με αναπηρία και προβλήματα υγείας είναι οικονομικά ανενεργά (ποσοστό υψηλότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού (58%)), το 50% περίπου των ατόμων με αναπηρία αντιμετωπίζουν προβλήματα στο εργασιακό τους περιβάλλον, το 40% περίπου των ατόμων με αναπηρία πιστεύει ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα κοινωνικού αποκλεισμού, το 1/3 από αυτά τα άτομα που είναι άνεργα ή οικονομικά μη ενεργά κρίνουν ότι θα χρειάζονταν κάποια βοήθεια στο χώρο εργασίας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποίησε το έτος 2006 το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης μέσω της αποστολής ερωτηματολογίου σε δημόσιες υπηρεσίες ΝΠΔΔ και ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού για να καταγράψει τον αριθμό των υπαλλήλων με αναπηρία που υπηρετούν σε αυτούς τους φορείς κατά κλάδο και ειδικότητα, το θεσμικό πλαίσιο πρόσληψής τους, τα καθήκοντα που ασκούν, καθώς και τα προβλήματα που πιθανόν αντιμετωπίζουν στο χώρο εργασίας τους, προκύπτουν τα εξής: i) από τους 885 φορείς που απάντησαν, οι 284 απασχολούν και οι 501 δεν απασχολούν άτομα με αναπηρία. ii) Στους 284 φορείς εργάζονται συνολικά 2.232 υπάλληλοι με αναπηρία, οι οποίοι κατανέμονται ανά κατηγορία εκπαίδευσης ως εξής: 531 ανή-κουν στην κατηγορία Υποχρεωτικής Εκπαίδευ-σης, 1.043 στην κατηγορία Δευτεροβάθμιας Εκ-παίδευσης, 209 στην κατηγορία Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, 264 στην κατηγορία Πανεπιστημι-ακής Εκπαίδευσης. Για 185 υπαλλήλους δεν διευκρινίζεται η κατηγορία εκπαίδευσής τους. iii) Επί του συνόλου των 284 φορέων που απασχολούν άτομα με αναπηρία, 19 φορείς αναφέρθηκαν σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπάλληλοι με αναπηρία στο χώρο εργασίας τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Από αυτούς και οι 19 κάνουν αναφορά στις συνθήκες εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, 16 φορείς αναφέρονται στην προσβασιμότητα, 16 φορείς στο ωράριο εργασίας, 11 φορείς στη χορήγηση ειδικών αδειών και 11 φορείς σε άλλα προβλήματα (έλλειψη διευκόλυνσης μετακίνησης κατά τις περιόδους των ακραίων θερμοκρασιακών συνθηκών, απόσπαση ή μετάταξη κοντά στον τόπο μόνιμης κατοικίας).
Η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην εργασία συμβάλλει στη μείωση του συνολικού ποσοστού ανεργίας, στη διεύρυνση του εργατικού δυναμικού, στην αύξηση των πόρων των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, στη μείωση του ποσοστού φτώχειας, στην ενίσχυση του εισοδήματός τους, το οποίο ως επί το πλείστον βασίζεται στα επιδόματα αναπηρίας, στην αύξηση της καταναλωτικής τους δύναμης και κατά συνέπεια στην αύξηση της παραγωγικότητας.
Κύριο αίτημα του εθνικού αναπηρικού κινήματος είναι η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση και την εργασία των ατόμων με αναπηρία. Για το σχεδιασμό αυτής της στρατηγικής απαιτείται: α) η συλλογή αξιόπιστων στατιστικών, β) η παρακολούθηση και αξιολόγηση των υφιστάμενων μέτρων και πολιτικών, γ) η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του αναπηρικού κινήματος, δ) η κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Στόχος της στρατηγικής πρέπει να είναι η πλήρης εφαρμογή των επιταγών του άρθρου 27 «Εργασία και Απασχόληση» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία». Η στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει μια νέα προσέγγιση της επιδοματικής πολιτικής προκειμένου να μη λειτουργεί ως εμπόδιο για την ένταξη στην εργασία, καθώς και τη θέσπιση ενός νέου συστήματος ποσόστωσης αποκλειστικά και μόνο για τα άτομα με αναπηρία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου