Ψυχιατρική μεταρρύθμιση ονομάζεται η αλλαγή στην φιλοσοφία και την πρακτική της αντιμετώπισης του ψυχιατρικού ασθενούς, με την μετάβαση από το παραδοσιακό ίδρυμα στις εναλλακτικές δομές περίθαλψης στην κοινότητα.
Τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη η ψυχική ασθένεια άρχισε να διερευνάται επιστημονικά. Οι άνθρωποι όμως με ψυχικές διαταραχές συνέχισαν να θεωρούνται ανεπιθύμητοι και να απομονώνονται σε ιδρύματα. Ο εγκλεισμός των ασθενών έμοιαζε ως η πιο αποτελεσματική λύση. Τα άσυλα θύμιζαν φυλακή που σαν σκοπό είχαν να κρατήσουν τους τροφίμους μακριά από την κοινωνία. Οι συνθήκες διαβίωσης μέσα σε αυτά ήταν άθλιες. Πολλές φορές μάλιστα στην Αγγλία και Γαλλία εκτίθονταν ως θέαμα με πληρωμή εισιτηρίου.
Οι πρώτες μεταρρυθμίσεις άρχισαν στην Γαλλία, Αγγλία και Βόρεια Αμερική το 1792. Στο Παρίσι αφαιρέθηκαν οι αλυσίδες και δημιουργήθηκε ένα αγρόκτημα για την απασχόληση των ψυχικά ασθενών. Το 1796 στην Αγγλία δόθηκε έμφαση στη θεραπεία μέσω της εργασίας. Οι συνθήκες έγιναν χειρότερες στο μέσο του 19ου αιώνα λόγω του μεγάλου αριθμού των ασθενών.
Στην αρχή του 20ου αιώνα έγιναν κάποιες καινοτομίες μέσα στα ήδη υπάρχοντα ψυχιατρικά νοσοκομεία. Μετά το 1930 οι ψυχίατροι άρχισαν να κάνουν πειράματα αφήνοντας τους ασθενείς να κινούνται ελεύθερα εντός του χώρου. Άρχισαν να εφαρμόζονται νέες θεραπευτικές μέθοδοι όπως το ηλεκτροσόκ, η ινσουλινοσπασμοθεραπεία και η ψυχοχειρουργική.
Τέλη 18ου αιώνα γίνεται προσπάθεια να κατανοήσουν τους ψυχικούς ασθενείς. Σε αυτήν την περίοδο η ψυχική ασθένεια αντιμετωπιζόταν με ψυχολογική θεραπεία, κάλυψη βιοτικών αναγκών, ασφαλές καταφύγιο, ευγένεια.
Στον 19οαιώνα η θεραπεία της ψυχικής νόσου γινόταν σε άσυλα από επαγγελματίες υγείας. Το 1950-1960 η θεραπεία γινόταν σε δημόσια ή ιδιωτικά ψυχιατρικά νοσοκομεία, ενώ έγινε η ανακάλυψη των ψυχοτρόπων φαρμάκων και άρχισαν οι συζητήσεις για τα δικαιώματα των ψυχικών ασθενών. Το 1960-1980 υπήρξε το κίνημα της αποασυλοποίησης και θεραπεία της νόσου εντός της κοινότητας.
Η Κοινοτική Ψυχιατρική ξεκίνησε τη δεκαετία του ΄50 στη Μεγάλη Βρετανία σαν μια προσπάθεια για την παροχή φροντίδας σε ασθενείς εκτός των ψυχιατρικών νοσοκομείων. Είναι μια προσέγγιση που θεωρεί ότι τα άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές μπορεί να επωφεληθούν στο μέγιστο όταν οι δεσμοί τους με την οικογένεια και την κοινωνία διατηρούνται.
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων στην ψυχική υγεία γίνεται αντιληπτό ότι ένα μέρος της εργασίας των διαφόρων φορέων που εμπλέκονται, πρέπει να έχει ως βασικό στόχο το κοινό και να κάνει τους πολίτες να αλλάξουν στάσεις και αντιμετώπιση απέναντι στην ψυχική ασθένεια.
Μέχρι τον 18ο αιώνα η τρέλα γίνεται αντιληπτή περισσότερο ως μια μορφή «λάθους». Η πρακτική του εγκλεισμού στις αρχές του 19ου αιώνα, συμπίπτει με τη στιγμή όπου η τρέλα παύει να θεωρείται μορφή πλάνης και γίνεται πλέον αντιληπτή ως «μη-φυσιολογική». Ο ρόλος του ασύλου ήταν να καταστήσει δυνατή την αποκάλυψη της αλήθειας της ασθένειας, είναι ένας χώρος σύγκρουσης της τρέλας με τις ορθόδοξες επιθυμίες. Το άσυλο δημιουργήθηκε για να απομονωθούν από την κοινωνία οι ψυχιατρικοί ασθενείς. Στα ψυχιατρικά άσυλα υπήρχε βία είτε σωματική είτε ψυχική. Το κλείσιμο των ψυχικά ασθενών στα άσυλα ήταν μια εύκολη και ανακουφιστική λύση για τα άλλα μέλη της κοινωνίας και της κοινότητας.
Το ψυχιατρικό νοσοκομείο του 19ου αιώνα είναι χώρος διάγνωσης και ταξινόμησης. Ο γιατρός του ασύλου είναι αυτός που παρουσιάζει την αλήθεια της αρρώστιας μέσω της γνώσης του και εκείνος που την εξημερώνει, μέσω της εξουσίας που κατέχει πάνω στον ίδιο τον ασθενή. Όλες οι τεχνικές στο εσωτερικό των άσυλων –απομόνωση, ανακρίσεις, τιμωρίες, ηθικοπλαστικές συζητήσεις, πειθαρχικές επιπλήξεις, καταναγκαστική εργασία, αυστηρή πειθαρχία, αμοιβές και προνομιακές σχέσεις, σχέσεις υποτέλειας, ελέγχου, υπηρεσίας- ήταν σχεδιασμένα έτσι ώστε να κάνουν το ιατρικό προσωπικό τον «κύριο της τρέλας»
Η «εποχή της πυράς» έχει οριστεί ως ένα από τα σημεία που αμαύρωσε τη φήμη του δυτικού κόσμου και της κυρίως της δυτικής εκκλησίας. Οι ψυχικά ασθενείς που εμφάνιζαν κάποια παράξενη συμπεριφορά και διέφεραν από τους άλλους εντός του κοινωνικού συνόλου, περιθωριοποιούνταν και αντί να τους χορηγηθεί κατάλληλη αγωγή για να θεραπευτούν, μετατρέπονταν σε «αποδιοπομπαίους τράγους» και για «το καλό» τους και για να σωθεί η ψυχή τους οδηγούνταν σε φριχτά βασανιστήρια.
Η αναθεώρηση του ψυχιατρικού ασύλου ξεκίνησε στην Ευρώπη και στην Αμερική μεταπολεμικά. Μια αιτία ήταν ο θάνατος από την πείνα. Το 1977 η Παγκόσμια Ψυχιατρική Εταιρεία ανακοίνωσε την ενημερωμένη συναίνεση στη νοσηλεία και της αποφυγής ψυχιατρικών παρεμβάσεων επί απουσία ψυχικής διαταραχής. Το 1989 ενέκριναν τα δικαιώματα των ψυχιατρικών ασθενών.
Το πρόβλημα της μεταρρύθμισης ήταν η επιστροφή των ασθενών στα ψυχιατρεία και σε οικοτροφεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου