Σωματική κακοποίηση παιδιών

Η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού εορτάζεται στις 20 Νοεμβρίου για να τιμήσει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου 1959.

Γνωρίζετε ότι από το 1989 έχει υπογραφεί μία διεθνής σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού από 191 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, και αποτελεί νόμο στην χώρα μας; Γνωρίζετε ότι στις υπανάπτυκτες χώρες καθημερινά καταπατούνται τα δικαιώματα των παιδιών λόγο αυταρχικών καθεστώτων, χαμηλού επιπέδου μόρφωσης, φανατισμού και άλλων αιτιών; Γνωρίζετε ότι και στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχει καθημερινή καταπάτηση των δικαιωμάτων του παιδιού όπως διακρίσεις σε βάρος προσφυγόπουλων, εξάρτηση από τα ναρκωτικά, κακοποίηση παιδιών και άλλα;

        Σύμφωνα με το άρθρο 19, "Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από κάθε µορφή βίας, προσβολής, παραµέλησης, εγκατάλειψης, σωµατικής, ψυχολογικής, πνευµατικής ή σεξουαλικής κακοποίησης και εκµετάλλευσης, όσο βρίσκονται στην ευθύνη των γονιών ή των κηδεµόνων τους ή άλλων προσώπων στα οποία αυτοί τα έχουν εµπιστευθεί."

        Μία μορφή παιδικής κακοποίησης είναι η σωματική κακοποίηση. Περιλαμβάνει τη σωματική τιμωρία, δυνατά χτυπήματα με το χέρι ή αντικείμενα, καψίματα, δαγκώματα, στραγγαλισμό, με αποτέλεσμα εκδορές, μελανιές, σπασμένα κόκαλα, παραμόρφωση, μόνιμη βλάβη ή απώλεια οργάνων και θάνατο. Τα σημάδια στο παιδί είναι δαγκωματιές, ασυνήθιστες μελανιές, εγκαύματα, θλάσεις σε ασυνήθιστα σημεία, μώλωπες σε διαφορετικές φάσεις ίασης. Το παιδί ως αποτέλεσμα αποφεύγει την επαφή με τους άλλους, φοράει ασυνήθιστα μακριά ρούχα, για να κρύβει τα σημάδια, δίνει απίθανες δικαιολογίες για τα σημάδια του, φοβάται τους γονείς του, δε θέλει να γυρίσει σπίτι από το σχολείο, δεν υπερασπίζεται τον εαυτό του, παραπονιέται ότι πονάει όταν το αγγίζουν ή όταν κινείται. Οι γονείς το πηγαίνουν σε διαφορετικούς γιατρούς κάθε φορά. Η σωματική τιμωρία έχει αποδειχθεί ένας αναποτελεσματικός τρόπος διαπαιδαγώγησης και σε πολλές χώρες απαγορεύεται.

Μύθοι σχετικά με την σωματική τιμωρία

• Το ξύλο είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ελέγξουμε την συμπεριφορά του παιδιού μας.
• Και εγώ έφαγα ξύλο όταν ήμουν μικρός και δεν έπαθα τίποτα. Αντίθετα, μάλιστα, είμαι μια χαρά άνθρωπος.
• Το ξύλο χρειάζεται. Εάν δε δίνεις ξύλο στα παιδιά σου, θα γίνουν κακομαθημένα. Άλλωστε το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο.
• Οι γονείς έχουν το δικαίωμα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, όπως θέλουν. Μόνο οι ακραίες καταστάσεις πρέπει να απαγορεύονται, όπως η σωματική κακοποίηση.
• Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο χτύπημα ενός παιδιού και σε ένα σκαμπίλι από αγάπη.
• Χτυπάω τα παιδιά μου για να τα προστατέψω από επικίνδυνα πράγματα που κάνουν. Έτσι δε θα ξανακάνουν το ίδιο.

Τι λένε οι διεθνείς επιτροπές για τη σωματική τιμωρία;

• Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού στο άρθρο 19 αναφέρει: “Τα συμβαλλόμενα κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα νομοθετικά, διοικητικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά μέτρα προκειμένου να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βιαιοπραγιών σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλησης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, κατά το χρόνο που βρίσκεται υπό την επιμέλεια των γονέων του ή του ενός από τους δύο, του ή των νομίμων εκπροσώπων του ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου στο οποίο το έχουν εμπιστευθεί”.
• Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ υποστήριζε ότι η σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού απαιτεί την απαγόρευση της σωματικής τιμωρίας σε συνδυασμό με εκτεταμένες δημόσιες εκπαιδευτικές δράσεις.
• Το 2000 το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Συνηγόρων του Παιδιού παρότρυνε έντονα όλες τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εισάγουν νομοθεσία που να απαγορεύει ρητά κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας στα παιδιά.
• Το 2001 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων ζητάει τη νομοθετική απαγόρευση κάθε μορφής βίας προς τα παιδιά, είτε στο σχολείο είτε σε άλλα ιδρύματα, είτε στο σπίτι είτε οπουδήποτε αλλού.
• Το 2004 η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης καλεί σε συντονισμένη και εστιασμένη εκστρατεία όλα τα κράτη-μέλη για την οριστική κατάργηση της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά.
• Τον Ιούνιο του 2005 η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων αποφάνθηκε ότι το Βέλγιο, η Ελλάδα και η Ιρλανδία παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους σχετικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως αυτές ορίζονται από τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη επειδή δεν έχουν απαγορεύσει ρητά κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας.

Με απλά λόγια...

-Αν του δώσω μια ξυλιά στα μαλακά; Δηλαδή, μετά από όσα λένε οι νόμοι, οι διεθνείς συμβάσεις και οδηγίες, αν δώσω μια στα μαλακά τον Γιαννάκη που άλειψε με μαρμελάδα τον τοίχο γελώντας θριαμβευτικά θα έχω προβεί σε αξιόποινη πράξη; Κινδυνεύω να καταλήξω να κακοποιώ το παιδί που λατρεύω; Είμαι κακός γονιός;

-Όχι δεν είστε κακός γονιός! Ξεχάστε το αξιόποινο! Είναι το λιγότερο που σας νοιάζει, εσάς που λατρεύετε το παιδί σας. Σκεφτείτε όμως τα εξής σημαντικά:

• Θα έχετε χρησιμοποιήσει μια άχρηστη, μη αποτελεσματική μέθοδο διαπαιδαγώγησης.
• Θα έχετε δώσει στον Γιαννάκη την εντύπωση ότι η βία είναι αποδεκτός τρόπος συμπεριφοράς και θεμιτό μέσο επίλυσης προβλημάτων.
• Θα έχετε δείξει στον Γιαννάκη την αδυναμία σας να δράσετε αποτελεσματικά με λόγια και θα του δώσετε την εντύπωση ότι τα λόγια είναι πιο αδύναμα από την βία.
• Προβάλατε στο παιδί την αξία της σωματικής υπεροχής και το δίκαιο του ισχυρότερου.

-Μα παίρνει από λόγια σε αυτή την ηλικία;

-Και βέβαια παίρνει! Μη δώσετε λοιπόν την ξυλιά στα μαλακά και επιβληθείτε με λόγια και προβολή φυσικών συνεπειών των πράξεων του παιδιού π.χ. “Όχι δεν θα βγεις έξω να παίξεις γιατί πρέπει να καθαρίσεις αυτά που λέρωσες”. 

“Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει”

            Με αυτόν τον τίτλο η Εταιρεία Πρόληψης της Κακοποίησης και Παραμέλησης του Παιδιού κυκλοφόρησε σελιδοδείκτες με τις παρακάτω παραινέσεις

Αποφύγετε να πείτε:	Μην ξεχνάτε να λέτε:
Τίποτα σωστό δεν μπορείς να κάνεις!	Μπράβο!
Ας ήταν να έμοιαζες του Γιάννη!	Δεν πειράζει που δεν τα κατάφερες αυτή την φορά!
Σε σιχαίνομαι!	Είμαι περήφανη/ος για σενα!
Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ!	Αρκεί που προσπάθησες!
Είσαι άχρηστο, ηλίθιο, ανίκανο!	Θα τα καταφέρεις!
Δεν είσαι παιδί μου εσύ!	Είσαι σπουδαίο παιδί!
Φτυστό ο πατέρας σου, ο άχρηστος!	Είσαι μοναδικό!
Θα με πεθάνεις!	Δεν ξέρω τι θα έκανα χωρίς εσένα!
Παράτα με!	Έλα να προσπαθήσουμε μαζί!
Μακάρι να μην είχες γεννηθεί!	Σ' αγαπώ!
Δεν σ' αγαπώ!	Σ' αγαπώ ΠΟΛΥ!

Στατιστικά στοιχεία συνολικά για την κακοποίηση των παιδιών

            Στον ελληνικό χώρο η κακοποίηση των παιδιών είναι συχνή (1-2% για κάθε έτος ηλικίας) και το κακοποιημένο παιδί καταλήγει με μέτρια ως σοβαρά προβλήματα: ψυχικής υγείας (45%) και νοητικής καθυστέρησης ή νευρολογικών βλαβών (25%). Μικρότερα ποσοστά υφίστανται μόνιμη αναπηρία (8%), ακόμη και θάνατο (6%). Επιπλέον, το ανήλικο θύμα κακοποίησης συνηθέστερα γίνεται παραβατικό άτομο ή χρήστης ουσιών. Σχετικά πρόσφατη μελέτη αποδεικνύει τη στατιστική συσχέτιση κακοποίησης και χρήσης αλκοόλ ή εξαρτησιογόνων ουσιών. Η γονική υπερβολική χρήση οινοπνεύματος αυξάνει τον κίνδυνο να γίνει θύμα σωματικής ή γενετήσιας κακοποίησης το παιδί.

Το ξύλο βγήκε από το παράδεισο. Ας βγει και από την ζωή μας!

·         Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τηλ 197, όλο το 24ωρο. Στήριξη σχετικά με μεγάλο φάσμα θεμάτων κοινωνικής πρόνοιας.

·         Κακοποίηση στο διαδίκτυο: Τμήμα ηλεκτρονικού εγκλήματος ασφάλειας τηλ 1890, ccu@forthnet.gr

·         Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού: www.ich.gr

·         Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων: 116111

·         Χαμόγελο του Παιδιού: 1056

·         Γραμμή “Μαζί για το Παιδί”: 11525

·         Δίκτυο για την πρόληψη και καταπολέμηση της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά: www.somatikitimoria.gr

·         «Συνήγορος του παιδιού»,  ανεξάρτητη αρχή για την προστασία του παιδιού, τηλεφωνική γραμμή 800.11.32000, www.0-18.gr

·         Μη κερδοσκοπικό σωματείο για την Παιδική Προστασία και Ευημερία “Μέντορας”: τηλ 2109923920, info_mentoras@yahoo.gr www.mentoras.org