Ο λαός λέει: "ρωτώντας, πας στην πόλη". Έτσι και εμείς ρωτώντας "θα πάμε" πιο βαθιά στον κόσμο της ειδικής αγωγής. Και ποιος ο καλύτερος τρόπος από το να ρωτήσουμε έναν επαγγελματία με εμπειρία στον συγκεκριμένο χώρο.
Σε μια προσπάθεια να μην γίνει κουραστικό το blog μου, ζήτησα από την κύρια Καλαμπόκη Χριστίνα (ψυχολόγο με μεταπτυχιακό στη σχολική ψυχολογία) να μου απαντήσει σε 7 πρακτικά ερωτήματα για τις μαθησιακές δυσκολίες.
Σε προηγούμενο άρθρο μου αναφέρθηκα σε αυτές και στα βασικά χαρακτηριστικά τους. Τώρα, θα προχωρήσουμε ένα βήμα παρακάτω ζητώντας την βοήθεια της κ. Καλαμπόκη.
- Κ. Καλαμπόκη καλημέρα. Στο παρελθόν έχετε εργαστεί σε Διαγνωστικό-Θεραπευτικό κέντρο παιδιών και εφήβων, συμμετείχατε σε προγράμματα του ΕΠΕΑΕΚ του υπουργείου παιδείας, δώσατε ομιλίες σε νηπιαγωγεία της Αθήνας (σε θέματα που απασχολούσαν τους γονείς) και τώρα εργάζεστε ως ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος στο δικό σας γραφείο. Με βάση όλη αυτή σας την εμπειρία, θα μπορούσατε πρώτα από όλα να ορίσετε με ένα σύντομο και απλό τρόπο, τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;
- Είναι κάποιες συγκεκριμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας μαθητής. Μπορεί να αφορούν στην ανάγνωση, στην γραφή, στα μαθηματικά, στην μνήμη ή στην διατήρηση της προσοχής και συγκέντρωσης.
- Πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζουν τους μαθητές με αυτές τις δυσκολίες ως "χαζούς", "τεμπέληδες" ή "ότι βαριούνται". Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο ισχύει; Και αν όχι γιατί, εφόσον πολύ συχνά οι γονείς αναφέρουν ότι τα παιδιά αυτά παραμελούν τα μαθήματά τους;
- Είναι λογικό όταν κάτι σε δυσκολεύει να το αποφεύγεις. Ξέρω ότι θα αποτύχω, ξέρω ότι δεν το κάνω καλά, άρα δεν κοπιάζω, δεν μπαίνω στο κόπο να το κάνω. Εστιάζω το ενδιαφέρον μου σε άλλα πράγματα στα οποία είμαι καλός για να κρατήσω την αυτοαντίληψή μου και την αυτοπεποίθησή μου σε υψηλό επίπεδο. Τα παιδιά συγκρίνονται πολύ μεταξύ τους και ασκούν φοβερή κριτική το ένα στο άλλο. Συνεπώς το να αποτυγχάνω σε κάτι για το οποίο δεν έχω προσπαθήσει είναι καλύτερο από το να αποτυγχάνω σε κάτι στο οποίο προσπάθησα. Επομένως, αυτή η αδιαφορία που φαίνεται να υπάρχει από μέρους των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες είναι μια άμυνά τους. Σαφέστατα χρειάζονται να καταβάλλουν διπλάσιο χρόνο και προσπάθεια για να έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα και εδώ οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να παρέχουν πολλά κίνητρα και πολλή θετική ενίσχυση στους μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες.
- Πως θα καταλάβει ένας γονιός ή ένας εκπαιδευτικός ότι κάποιο παιδί πιθανώς να έχει μαθησιακή δυσκολία; Με άλλα λόγια, ποιες είναι οι πιο χαρακτηριστικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες;
- Ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρουσιάζει τις εξής συμπεριφορές: Στην ανάγνωση: να διαβάζει συλλαβιστά και με αργό ρυθμό, να πηδά λέξεις, να αντικαθιστά γράμματα ή συλλαβές που συνθέτουν μια λέξη, να μην τηρεί τα σημεία στίξης, να κάνει αντιστροφή γραμμάτων που συνθέτουν μια λέξη. Στην γραφή: να κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη, να χρησιμοποιεί φωνητική γραφή, δηλαδή να γράφει όπως το ακούει (νάφτης, ταφτότητα), να παραλείπει φθόγγους και συλλαβές, να μπερδεύει τους φθόγγους (φ-θ, δ-β κ.ά.), να δυσκολεύεται στην ανάλυση των λέξεων σε ακουστικές συλλαβικές μονάδες (σχουρός αντί σγουρός, φοφισμένος αντί για φοβισμένος), να μπερδεύει τη σειρά των γραμμάτων στους διφθόγγους (στάτνα αντί για τσάντα, ζτάκι αντί για τζάκι), να μη βάζει σημεία στίξης, να γράφει με δυσνόητη και άστατη γραφή, να ανεβοκατεβαίνει πάνω στη γραμμή του τετραδίου. Στην αντιγραφή: να παραλείπει συλλαβές, λέξεις, γράμματα. Στα μαθηματικά: δυσκολία στην κατανόηση απλών μαθηματικών εννοιών (πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμός, διαίρεση), στην επίλυση απλών προβλημάτων και στην εκμάθηση της προπαίδειας.
- Από την στιγμή που ο γονέας ή ο εκπαιδευτικός υποψιαστεί πως κάποιο παιδί πιθανώς να έχει μια μαθησιακή δυσκολία, τι πρέπει να κάνει;
- Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ενημερώσει το γονιό προκειμένου να κλείσει άμεσα ένα ραντεβού σε κάποιο δημόσιο φορέα, όπως τα ΚΕΔΔΥ ή τα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα για έναν πλήρη μαθησιακό έλεγχο. Ο γονέας πρέπει να κινηθεί άμεσα, καθώς ένας έγκαιρος μαθησιακός έλεγχος συνεπάγεται μία άμεση και εστιασμένη στις ανάγκες του παιδιού ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση. Όσο πιο έγκαιρη είναι η παρέμβαση τόσο πιο θετικά είναι τα αποτελέσματα. Μία καλή ηλικία για τη διάγνωση πιθανών μαθησιακών δυσκολιών είναι μετά τα μέσα της δευτέρας δημοτικού.
- Οι γονείς στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν καλύτερα την δυσλεξία διαβάζουν πολύ συχνά πως διάσημοι άνθρωποι στην ιστορία της ανθρωπότητας, όπως ο Αινστάιν ή ο Μότσαρτ, ήταν δυσλεκτικοί. Αυτομάτως τους γεννιούνται ελπίδες ότι και το παιδί τους θα έχει ένα εξίσου λαμπρό μέλλον. Τι θα τους απαντούσατε ως προς αυτό;
- Το ότι ένα παιδί έχει μαθησιακές δυσκολίες δε σημαίνει κάτι όσον αφορά στην ανάπτυξη του νοητικού του δυναμικού. Έχουμε άπειρα παραδείγματα ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες που στο σχολείο είχαν χαμηλές επιδόσεις και έγιναν εξαιρετικοί επιχειρηματίες, αθλητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Οι μαθησιακές δυσκολίες, ανάλογα με τη φύση τους φυσικά, επηρεάζουν κυρίως το ακαδημαϊκό κομμάτι της ζωής ενός ατόμου και δεν αποκλείουν σε καμία περίπτωση το να ακολουθήσει κάποιος ακαδημαϊκή καριέρα. Αλλά ένας μαθητής με δυσλεξία είναι πιο πιθανό να διαπρέψει στις θετικές επιστήμες και όχι τόσο στις θεωρητικές στις οποίες καλείται να έρχεται συνεχώς αντιμέτωπος με τα κομμάτια που το δυσκολεύουν. Αν και όπως ήδη ανέφερα το πιο κρίσιμο κομμάτι είναι ποιο είναι το κίνητρο που τον ωθεί. Εξού και έχουμε πολλά παραδείγματα δυσλεξικών ατόμων που έγιναν για παράδειγμα ηθοποιοί, όπως ο Τομ Κρουζ.
- Πέρα από την βοήθεια που μπορεί να προσφέρει ένας ειδικός στο παιδί με μαθησιακές δυσκόλιες, πως μπορούν οι γονείς να το βοηθήσουν;
- Πρέπει να έχουν λογικές απαιτήσεις και προσδοκίες από το παιδί τους, ούτε πολύ χαμηλές ούτε πολύ υψηλές. Πρέπει να το ωθούν να αναπτύξει όλο του το δυναμικό και να μην παραιτείται ή απελπίζεται από το τελικό αποτέλεσμα. Εξάλλου δεν κρίνει την αξία του το αποτέλεσμα ενός τεστ, αλλά η επιμέλεια, η θέληση και η προσπάθεια είναι αυτή που ανταμείβεται και πρέπει να ενισχύεται στο σπίτι από τους γονείς. Δώστε εγκάρδιο έπαινο στο παιδί σας για την προσπάθεια που κατέβαλε και βοηθήστε το να πιστέψει ότι μπορεί να τα καταφέρει και ότι δεν υστερεί σε σχέση με τα άλλα παιδιά σε τίποτα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό η μελέτη να είναι η ευθύνη του ίδιου του παιδιού. Έτσι δείχνει ο γονιός ότι εμπιστεύεται το παιδί ότι μπορεί να οργανώσει τη μελέτη του σχολείου αποτελεσματικά. Σαφέστατα ο γονιός μπορεί να βοηθήσει το παιδί στη μελέτη, αν του ζητηθεί, αλλά ο ρόλος του γονιού είναι επικουρικός. Το σχολείο είναι η ευθύνη και η υποχρέωση του μαθητή και όχι του γονιού.
- Τα παιδιά με δυσλεξία χρειάζεται να δίνουν γραπτές εξετάσεις; Και με την είσοδό τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τι γίνεται;
- Τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να αποδώσουν και γραπτά με ικανοποιητικό τρόπο αλλά φαίνεται ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο από τα υπόλοιπα παιδιά, συνεπώς κρίνεται απαραίτητο ή να εξετάζονται προφορικά όπου αυτό γίνεται (π.χ. στις πανελλήνιες εξετάσεις) ή να έχουν περισσότερο χρόνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης, όπως συμβαίνει στις εξετάσεις πιστοποίησης γλωσσομάθειας.
- Κυρία Καλαμπόκη σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας. Ελπίζω στο μέλλον να μας ξαναβοηθήσετε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου