Ερωτήσεις από μία αρχιτέκτων για την προσβασιμότητα των αναπήρων

Σήμερα έχουμε την χαρά να φιλοξενούμε στην παρέα μας την κα. Χρονάκη Μυρτώ,  διδάκτωρ αρχιτεκτονικής, για να μας κατατοπίσει σε θέματα προσβασιμότητας των αναπήρων (για το συγκεκριμένο θέμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ). Η κα. Χρονάκη έχει εργαστεί σε μελέτες δημόσιων και ιδιωτικών έργων και σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, έχει διακριθεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις και σε επιστημονικά συνέδρια και έχει κάνει δημοσιεύσεις σε τεχνικά και επιστημονικά έντυπα και στον καθημερινό Τύπο, και έχει διδάξει στο ΑΠΘ και στο ΕΚΠΑ. Είναι μητέρα τριών παιδιών, βοηθός μητρότητας και άτομο με αναπηρία από πολλαπλή σκλήρυνση, που έχει συμμετάσχει σε εθελοντικές οργανώσεις και σε διάφορες δράσεις σχετικές με την υγεία και την αναπηρία.

·         Κυρία Χρονάκη καλημέρα. Αρχικά, εξηγήστε μας με απλά λόγια τι σημαίνει προσβασιμότητα;

®     Προσβασιμότητα είναι η δυνατότητα χρήσης του χώρου, δυνατότητα χρήσης εξοπλισμού και συσκευών, αλλά και πληροφορίας, εικόνας, ήχου. Χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για να δηλώσει τη δυνατότητα συμμετοχής ατόμων με κάποιου είδους αναπηρία στην κοινωνική ζωή.

·         Γιατί είναι σημαντική η προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Για δύο κυρίως λόγους: πρώτον, γιατί οι άνθρωποι με κάποιο πρόβλημα υγείας καθίστανται ανάπηροι εξαιτίας του κοινωνικού αποκλεισμού, άρα η προσβασιμότητα προλαμβάνει την αναπηρία. Και δεύτερον, γιατί τα προβλήματα υγείας ή μη-αρτιμέλειας μπορεί να συμβούν στον καθένα/καθεμία από εμάς ή στους φίλους και συγγενείς μας, οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας, και ξαφνικά να βρεθούμε σε αποκλεισμό από την κοινωνία. Οπότε, η εξασφάλιση προσβασιμότητας είναι η καλύτερη πρόληψη για την αποφυγή της αναπηρίας.

·         Πως κρίνετε την κατάσταση στην Ελλάδα έναντι του εξωτερικού;

®     Από τη μικρή εμπειρία που έχω από ταξίδια στην Αγγλία και στην Πορτογαλία, πρέπει να δηλώσω ότι είναι η μέρα με τη νύχτα. Στην Ελλάδα οι άνθρωποι με κινητική αναπηρία είναι αναγκασμένοι να μένουν στο σπίτι τους ως επί το πλείστον, και δεν μπορούν να μετακινηθούν σχεδόν καθόλου χωρίς βοήθεια. Είναι εξαρτημένα άτομα. Αντίθετα, η βασική αίσθηση που αποκόμισα από τα ταξίδια μου ήταν ο σεβασμός. Η ύπαρξη των υποδομών επέτρεπε τη χρήση του δημόσιου χώρου, και την ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.

·         Ας τα πάρουμε με την σειρά. Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στις κτιριακές υποδομές δημόσιας χρήσης για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Βασική πρόβλεψη, ήδη από την τοποθέτηση ενός δημόσιου κτιρίου στην πόλη, είναι η ισόπεδη πρόσβαση, στο ισόγειο και μετά με κατάλληλο ασανσέρ για τους ορόφους. Για παλιότερα κτίρια χρειάζεται ειδική μελέτη.

·         Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στους εξωτερικούς δημόσιους χώρους για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Πάλι να είναι ισόπεδοι και με σωστές ράμπες ή κλίσεις. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα από το εξωτερικό αλλά και την Ελλάδα. Το καλύτερο είναι να γίνεται σωστός σχεδιασμός από την αρχή, για να είναι οι χώροι προσβάσιμοι σε όλους, και να μην γίνονται μικροδιορθώσεις μετά.

·         Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στις κατοικίες για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Σε κατοικίες και ιδιωτικά κτίρια οι βασικές προδιαγραφές είναι ίδιες με αυτές των δημοσίων κτιρίων, αλλά για κάθε σπίτι ή ιδιωτικό χώρο θα πρέπει οι ιδιοκτήτες με τον/την μηχανικό να εξετάζουν τις ειδικές ανάγκες κάθε περίπτωσης, είτε ατόμου με αναπηρία είτε χρήσης, πχ γραφείο, ιατρείο, παιδικός σταθμός κλπ.

·         Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στις μεταφορές για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Εκτός από τις ειδικές ράμπες στα λεωφορεία, που υπάρχουν πχ στην Αγγλία και στη Γερμανία, χρειάζεται και ακουστική σήμανση για άτομα με προβλήματα όρασης ή και ολικά τυφλούς, ειδικά εκπαιδευμένοι οδηγοί στις συγκοινωνίες, και πάντα να δίνεται ο χρόνος για να φτάσει και να μπει το άτομο με αναπηρία στο λεωφορείο ή στο τραίνο, πχ.

Αλλά, όπως και στις κτιριακές υποδομές, όλα αυτά είναι θέμα προδιαγραφών από τη νομοθεσία, και εφαρμογής τους από τους δήμους και τους άλλους φορείς!

·         Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στην ενημέρωση και στη σήμανση για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Σε αυτό το θέμα δεν είμαι ειδική, όμως έχουν αναπτυχθεί προδιαγραφές για άτομα που προβλήματα όρασης ή ακοής, για τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο, αλλά και για χρήση εξοπλισμού και συσκευών σε δημόσιους χώρους, πχ πλατείες, σταθμούς κλπ. Το θέμα, και εδώ, είναι αν, πότε και πώς εφαρμόζονται αυτές οι προδιαγραφές.

·         Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προδιαγραφές στις υπηρεσίες και στα αγαθά για την προσβασιμότητα των αναπήρων;

®     Είναι λίγο-πολύ παρόμοιες με τις προηγούμενες, που ιδανικά εφαρμόζονται στους δημόσιους χώρους και δημόσιες υπηρεσίες, τράπεζες, καταστήματα, αλλά και χώρους αναψυχής και εστίασης.

·         Θέλετε να προσθέσετε κάτι άλλο;

®     Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που πρέπει να μας καθοδηγεί στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση υποδομών για την προσβασιμότητα είναι ότι κατάλληλες υποδομές είναι αυτές που εξυπηρετούν τους πάντες. Μία άνετη φαρδιά ράμπα εντάσσεται στον αστικό ιστό ομαλά, και είναι προσβάσιμη σε όλους. Μία φαρδιά τουαλέτα εξυπηρετεί εξίσου καλά άτομα χωρίς ή και με αναπηρία, χωρίς διακρίσεις, και με μικρότερο κόστος.

Βασικό κριτήριο, και βασικό αποτέλεσμα στον οποιονδήποτε σχεδιασμό, είναι ο σεβασμός. Σεβασμός στην ύπαρξη των άλλων ανθρώπων, με ή χωρίς προβλήματα, με ή χωρίς αναπηρία.

 

Κυρία Χρονάκη, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και για τις πολύτιμες πληροφορίες σας! Ελπίζω στο μέλλον να μας ξαναβοηθήσετε.